موسیقی و اثربخشی آن بر سلامت روان از دیدگاه حقوق شهروندی اسلامی؛ مطالعه نظام مند و متاآنالیز

مقدمه: مقوله سلامت روان در متون دینی اسلام مطرح شده است؛ و هم قرآن و هم پیامبراعظم (ص) و معصومان (ع) توجه شایستهای به این مقوله داشتهاند. به این معنا که هنر موسیقی ابعاد مختلف زندگی  انسان­ها موثر بوده و توانسته تا دوران مختلف به عنوان عامل اثربخش بر سلامت روان، برای جوامع مختلف به عنوان ابزار شادی آفرین و محرک، عمل کند. از این رو پژوهش حاضر، با هدف بررسی فراتحلیل میزان موسیقی و اثربخشی آن بر سلامت روان از دیدگاه حقوق شهروندی اسلامی انجام شد. روش کار: این مطالعه از نوع نظام مندو متاآنالیز است که با استفاده از کلمات کلیدی Music, mental health, Islamic citizenship rights, meta-analysis در پایگاه­های اطلاعاتی  SID، Magiran، Irandoc، CivilicaوGoogle به زبان فارسی و انگلیسی از مهر ۱۳۹۰ تا مهر  ۱۳۹۶ جستجو انجام شد و مطالعاتی که میزان موسیقی و اثربخشی آن بر سلامت روان از دیدگاه حقوق شهروندی اسلامی را گزارش نمودند، وارد متا آنالیزشدند. برای آنالیز داده­ها از نرم افزار STATA استفاده شد ومعیار خطای میزان اثربخشی موسیقی درمانی بر سلامت روان درهر مطالعه براساس فرمول توزیع دوجمله­ای محاسبه شد. در نهایت شاخص هتروژنیتی(ناهمگونی) ازطریق آزمون کوکران (Q) تعیین شد. یافته­ ها: ابتدا تعداد ۲۸ مقاله به دست آمدکه پس از وارد کردن معیارهای ورود به مطالعه در نهایت تعداد ۱۳ مقاله وارد مطالعه گردید. یافته­های حاصل نشان داد که موسیقی­درمان­ی به­طور معنی­دار در سطح خطای کمتر از ۰۵/۰ بر سلامت روان موثر بوده است و اندازه اثر ترکیبی حاصل برای سلامت روان بر حسب مقیاس هم بستگی ۵۷۴/۰ بر حسب مقیاس تفاوت میانگین­های استاندارد ۴۲۷/۱ و بر حسب مشخصه g هجز نیز ۳۸۹/۱ گزارش شد. نتیجه گیری: نتیجه این فراتحلیل نشان می­دهد که موسیقی درمانی بر اساس مبانی حقوق شهروندی اسلامی با استفاده از تکنیک­هایی چون توجه بر زمان حال و پذیرش بدون قضاوت هیجان­ها و استفاده بهینه از موسیقی در جهت اعتلا و کمال روح در بهبود سلامت روان به­طور معنی دار و با اندازه اثر بالا موثر است.  

کلیدواژه ها:

music therapy ، mental health ، Islamic citizenship rights ، meta-analysis ، موسیقی درمانی ، سلامت روان ، حقوق شهروندی اسلامی ، متاآنالیز