چشم انداز محیط زیست دریای خزر در افق برنامه چهارم توسعه

دریای خزر، پهنه آب ی محصور میان پنچ کشور با دیدگاه های متفاوت به آن است و هیچ گاه پنج کشور حاشیه این دریا درک مشابهی از مفهوم این دریا نداشته اند . گشتره خزر برای کشورهای حاشیه حوزه امکانی برای دستیابی به اهداف متفاوت بوده است . با توجه به ویژگی های جغرافیای طبیعی و امتیازات ب یوکلیمایی خزر و سواحل آن برای ایران یک فرصت کم نظیر اقتصادی و زیست محیطی است. بیشترین امتیازات ایران مدیون اقلیم حیاتی سواحل جنوبی دریای خزر است که به سبب استقرار دیواره ستبر البرز در جنوب آن پدید آمده است . البرز پر فشارهای سیبری را به بادهای باران زایی ت بدیل می کند که موجب رویش یکی از قدیمی ترین جنگل های جهان شده است . اقلیم معتدل و آمیزه با ساختار کوهستانی ، جنگل و دریا بخش جنوبی دریای خزر را به یکی از مستعد ترین مناطق گسترش اکوتوریسم در منطقه تبدیل کرده و پر تراکم ترین نقطه استقرار انسان در فلات ایران را ساخته است . سواحل جنوبی دریای خزر با جلب سالانه 10 میلیون گردشگر، فعال ترین قطب توریسم در ایران به شمار می رود (همشهری، 82/8/10) برخی از تولیدات کشاورزی همچون برنج، چای و صنایع چوب بهترین محصول کمی و کیفی در کشور را تنها در این خطه دارا هستند، این درحالی اس ت که تولید پنبه، دانه های روغنی، صیفی، حبوبات، توتون، زیتون و مرکبات این بخش از کشور نیز حائز اهمیت است . به علاوه صید دریایی و تولیدات دام و طیور این بخش از کشور نیز نه تنها با ایجاد بسترهای کارآفرینی فرصت های اشتغال قابل برنامه ریزی را پدید آورده، بلکه بخ شی از نیاز کشور به منابع پروتئینی را نیز تأمین نموده است . در کنار چنین شرایط بیوکلیمایی که ب ا مساعدت شرایط آب و هوایی به ویژه کثرت بارش جوی و توزیع فصلی مطلوب آن پدید آمده است به همراه حاصلخیزی خاک و دسترس بودن آب زراعی ، جلگه های ساحلی شمال کشور را به یکی از کانون های مهم اقتصاد کشاورزی تبدیل نموده است و چنین امکانی سبب تمرکز بیشترین جمعیت در واحد سطح معادل 202 نفر در کیلومتر مربع (سازمان مدیریت و برنامه ریزی، 1383 ) در کشور شده است.