مطالعه محصول دهی گیاه دارویی ریواس با شیوه بهره برداری سنتی در دشت علی آباد چهل گزی استان یزد

گیاه ریواس (.Rheum ribes L) و فرآورده های ارزشمند حاصل از آن در صنایع مختلف دارویی و غذایی کاربرد داشته و نقش بسزایی در امرار معاش و درآمد روستائیان دارد؛ بنابراین بررسی عملکرد محصول گیاه ریواس با تاکید بر شیوه بهره برداری آن به منظور مدیریت صحیح ضروری به نظر می رسد. هدف از این مطالعه بررسی محصول دهی گیاه ریواس با شیوه بهره برداری سنتی در دشت علی آباد چهل گزی استان یزد است. برای انجام تحقیق، ابتدا از طریق مصاحبه آزاد با بهره برداران، روش بهره برداری از ریواس تعیین شد. جهت اندازه گیری تراکم و برآورد میزان محصول ریواس، از پلات های ۴x۴ متر استفاده گردید و نمونه برداری به روش کاملا تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که برداشت این محصول از اواخر اسفند شروع شده و تا اواخر فروردین طی دو مرحله به روش بهره برداری سنتی انجام می شود. بدین صورت که بهره برداران از اواخر اسفند تا اوایل فروردین با مراجعه به رویشگاه اقدام به شناسایی و برآورد تراکم بوته ها می کنند. سپس درچند مرحله اقدام به خاک ریزی بر روی گیاه جوانه زده تا ارتفاع ۵۰ سانتیمتر می کنند. پس از مدتی با استفاده از بیلچه خاک اطراف ساقه را کنار زده و ساقه را از سطح زمین جدا می کنند. طبق مصاحبه مشخص گردید که هر بهره بردار قادر است حداکثر ۳۰۰۰ بوته را در یک دوره بهره برداری برداشت نماید. نتایج نشان داد که تراکم پایه ریواس در منطقه مورد مطالعه، ۵۷۸ پایه در هکتار است. تعداد پایه های مجاز به بهره برداری ۲۰۰ پایه در هکتار درنظر گرفته شد. متوسط میزان برداشت از هر بوته پس از کس درصد افت رطوبتی (۱۰%) ۱۴۹ گرم به دست آمد. محصول به دست آمده ناخالص در هکتار، ۲۹۸۰۰ گرم برآورد شد. میزان محصول خالص در هکتار ۲۰۷۰۰ گرم و با درنظر گرفتن سطح مفید ۲۰۷۰ کیلوگرم به دست آمد. نتایج حاصل می تواند جهت شناسایی اکوتیپ هایی با قابلیت تولید محصول بیشتر و برنامه های به زراعی و به نژادی بکار رود.

کلیدواژه ها:

محصول ، بهره برداری ، Rheum ribes ، یزد