شوری و تغییر در خصوصیات فیزیولوژیکی و عناصر معدنی گیاه دارویی مرزه تابستانه

با توجه به کاربرد وسیع گیاه مرزه در صنایع دارویی و غذایی لازم است که زمینه کشت و کار آن فراهم شود. از طرفی با وجود محدودیت شوری در اکثر اراضی مناطق خشک، لازم است تاثیر شوری بر تحمل گیاه مرزه تابستانه (.Satureja hortensis) مورد ارزیابی قرار گیرد؛ بنابراین هدف از این مطالعه بررسی برخی شاخص های فیزیولوژیکی و عناصر معدنی این گیاه دارویی در پاسخ به سطوح مختلف شوری است. بدین منظور آزمایشی بر پایه طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار در شرایط گلخانه ای اجرا شد. تیمارهای شوری شامل غلظت های مختلف NaCl (صفر، ۲۵، ۵۰ و ۷۵ میلی مولار) بود. پس از کشت بذرهای گیاه، گلدان ها تا مرحله ۴-۶ برگی شدن به مقدار مساوی آبیاری گردیدند و سپس تیمارها اعمال شد. پس از کامل شدن رشد رویشی، نمونه برداری از گیاهان انجام گردید و نمونه ها به آزمایشگاه انتقال یافت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری، میزان کلروفیل b, a و کلروفیل کل، پتاسیم، پتاسیم. سدیم (p<۰/۰۱) و فسفر (p<۰/۰۵) به طور معنی داری کاهش یافت. بیشترین میزان این پارامترها به ترتیب با مقادیر ۲/۱۳، ۱/۱۹، ۳/۳۲ میلی گرم بر گرم وزن تر، ۲۴/۲، ۲/۳۷ و ۰/۲۱ میلی گرم بر گرم وزن خشک در تیمار شاهد (بدون شوری) مشاهده شد. پارامترهای پرولین، قند و +Na به ترتیب با مقادیر ۶۰/۲۳، ۷۲/۵ میکروگرم بر گرم وزن تر و ۲۵/۳ میلی گرم بر گرم وزن خشک در تیمار شوری ۷۵ میلی مولار بیشترین میزان را نشان دادند. لازم به ذکر است که با افزایش غلظت نمک به طور معنی داری بر مقدار پارامترهای مذکور افزوده گردید (p<۰/۰۱). یافته ها نشان داد که تنش شوری تغییرات نامطلوبی را در صفات فیزیولوژیک و میزان عناصر مورد ارزیابی ایجاد کرده و در این شرایط گیاه تلاش می کند تا با مکانیسم هایی تحمل خود را در برار تنش بالا ببرد.

کلیدواژه ها:

شوری ، پاسخ فیزیولوژیکی ، عناصر معدنی ، Satureja hortensis