تحلیل سامانه‎ای شکستگی‎های سازند گرو در تاقدیس کبیرکوه، تاثیر چرخش صفحه تازی بر آرایش شکستگی‎ها

در کمربند چین خورده زاگرس، بخش مهمی از سنگ های منشا در نئوکومین نهشته شده اند؛ در زیرپهنه لرستان، پایین ترین بخش سازند گرو سامانه نفتی کرتاسه پیشین را تغذیه می کند. این سنگ‎های منشا به‎طور گسترده در زیرپهنه لرستان و شمال باختری فروافتادگی دزفول گسترش یافته‎اند. تاقدیس کبیرکوه یکی از ساختارهای مهم زیرپهنه لرستان است که با طول بیش از ۲۰۰ کیلومتر، رخنمون سازند گرو را در خود جای داده است. سامانه‎ های شکستگی طبیعی مهم‎ترین فراهم‎کننده تراوایی و گاه روزنگی در بسیاری از مخزن‎های کربناتی هستند و در مهاجرت اولیه هیدروکربن‎ها از سنگ منشا به سنگ مخزن اهمیت دارند. این پژوهش داده‎های صحرایی در زمینه میزان تراکم دسته‎های شکستگی و انواع آنها در برونزد سازند گرو و بخشی از سازند سروک در تاقدیس کبیرکوه گردآوری و تحلیل شد. تحلیل این داده‎ها ۸ دسته شکستگی را آشکار ساختند: ۱) ۲ دسته شکستگی عرضی با راستای  NNE-SSW (دسته‎های A و B)، ۲) ۲ دسته شکستگی طولی با راستای ESE-WNW (دسته‎ های C و D)، ۳) دو دسته شکستگی مایل با راستاهای NNW-SSE و  NE-SW(دسته‎ های E و F) و              ۴) ۲ دسته شکستگی مایل دیگر با راستاهای ENE-WSW و SE-NW (دسته‎ های G و H). شکستگی‎ های عرضی به همراه استیلولیت‎ های عمود بر آنها، شکستگی‎ های با سن کرتاسه پیشین تا پیش از میوسن پسین هستند در حالی که دسته شکستگی‎ های طولی و مایل از پس از میوسن پسین تشکیل شده اند. شماری از شکستگی‎ های عرضی، پرشدگی با کلسیت را نشان میدهند. پیشنهاد می‎شود دو گامه چرخش پادساعت‎گرد در سامانه تنش موثر در تشکیل شکستگی‎ ها وجود داشته است؛ ۱) سامانه تنش موثر در تشکیل شکستگی‎ های بدون پرشدگی نسبت به شکستگی‎ های دارای پرشدگی در سوی پادساعت‎گرد چرخش داشته است. ۲) سامانه تنشی موثر در شکل‎گیری دسته‎ های شکستگی مایل (دسته‎ های E و F)، نسبت به سامانه تنشی موثر در شکل‎گیری شکستگی‎ های باز (دسته‎ های A و B) و استیلولیت‎ ها در سوی پادساعت‎گرد چرخش داشته است. این چرخش‎های میدان تنش احتمالا بر اثر چرخش صفحه تازی در هنگام همگرایی به اوراسیا روی داده اند.

کلیدواژه ها:

سامانه‎های شکستگی ، زاگرس ، سازند گرو ، تاقدیس کبیرکوه ، زیرپهنه لرستان ، سنگ مخزن نفت