ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی های کیفی اسفرزه ( ovatelantago P) و پسیلیوم (Plantago psyllium) در شرایط تنش رطوبتی

چکیده به منظور بررسی تاثیر تنش آبی بر روی عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی های کیفی دو گونه دارویی اسفرزه و پسیلیوم، آزمایشی در سال زراعی ۱۳۸۹ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آزمایش بصورت اسپلیت پلات و در قالب بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار اجرا گردید. تیمارهای آبیاری (فاکتور اصلی) در چهار سطح ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۳۰۰۰ و ۴۰۰۰ مترمکعب آب در هکتار، در کرت های اصلی و تیمار فرعی شامل دو گونه اسفرزه ( ovate lantago P) و پسیلیوم (Plantago psyllium) درکرت های فرعی قرار گرفتند. صفات اندازه گیری شده شامل: طول سنبله، تعداد سنبله در هر بوته، تعداد دانه در هرسنبله، وزن هزار دانه، عملکرد کاه و کلش و عملکرد دانه بود. سه شاخص کیفی، مقدار موسیلاژ (درصد) و شاخص تورم (میلی لیتر) و مقدار تورم در هر گرم موسیلاژ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تاثیر تیمارهای آبیاری بر عملکرد کاه و کلش معنی داری نبود، ولی بر تعداد سنبله در بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در اسفرزه و پسیلیوم تاثیر معنی داری داشت. بیشترین مقادیر تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه در تیمار آبی ۴۰۰۰ مترمکعب در هکتار بدست آمد. عملکرد کاه و کلش و عملکرد دانه در اسفرزه به ترتیب در تیمار آبی ۴۰۰۰ و ۳۰۰۰ متر مکعب در هکتار و در پسیلیوم به ترتیب در تیمار آبی ۳۰۰۰ و ۴۰۰۰ متر مکعب در هکتار بدست آمد. میزان موسیلاژ و شاخص تورم تحت تاثیر تیمارهای آبیاری قرار گرفتند، ولی میزان تورم برای هر گرم موسیلاژ اختلاف معنی داری نداشت. بیشترین مقادیر موسیلاژ و شاخص تورم در هر دو گونه در تیمار آبی ۲۰۰۰ متر مکعب در هکتار مشاهده شد. همچنین بالاترین میزان تورم در هر گرم موسیلاژ در تیمار آبی ۱۰۰۰ متر مکعب در هکتار بود. بین میزان موسیلاژ و شاخص تورم همبستگی مثبت و بالایی (۸۷/۰=r( وجود داشت. واژه های کلیدی: تنش آبی، عملکرد و اجراء عملکرد، موسیلاژ، اسفرزه، پسیلیوم