ارزیابی و واسنجی روش های مختلف برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع در شرایط محدودیت داده های اقلیمی (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ETo)، یکی از پارامترهای کلیدی در مطالعات هیدرولوژی، منابع آب و همچنین مدیریت و برنامه ریزی آبیاری می باشد. روش های مختلفی برای تخمین ETo وجود دارد؛ اما عملکرد این معادلات در شرایط اقلیمی مختلف، متفاوت می باشد. بیش از یک دهه است که روش فائو- پنمن- مانتیث (FAO PM) به عنوان یک روش استاندارد جهانی برای تخمین ETo توسعه داده شده است. در بعضی شرایط، استفاده از روش FAO PM به دلیل عدم وجود متغیرهای ورودی، دارای محدودیت می باشد. در این موارد، گزینه محاسبه تبخیر- تعرق با روش FAO PM با متغیرهای ورودی برآورد شده مطرح می باشد و توسط نشریه شماره ۵۶ فائو نیز توصیه شده است. بر این اساس، هدف از این تحقیق ارزیابی عملکرد روش FAO PM به منظور تخمین ETo با داده های مفقود سرعت باد، تابش خالص و کمبود فشار بخار اشباع، در استان خراسان رضوی می باشد. روش های تجربی پریستلی- تایلور، هارگریوز و ترنت وایت نیز به دلیل نیاز به داده های ورودی کمتر، برای منطقه واسنجی شدند. داده های هواشناسی مورد نیاز ۱۰ ایستگاه سینوپتیک استان خراسان رضوی، برای مقایسه تبخیر- تعرق برآورد شده با روش FAO PM در شرایط داده های کامل و داده های مفقود، جمع آوری گردید. نتایج این مطالعه نشان داد وقتی که داده های تابش خالص و سرعت باد مفقود باشند، روش FAO PM گزینه خوبی برای برآورد تبخیر- تعرق در استان خراسان رضوی می باشد؛ به طوری که مقدار RMSE کمتر از ۷۱/۰ میلی متر در روز می باشد. همچنین روش پریستلی- تایلور، زمانی که داده های سرعت باد و کمبود فشار بخار مفقود می باشند، گزینه خوبی برای تخمین ETo می باشد؛ خصوصا وقتی که این روش به صورت محلی واسنجی گردید (RMSE= ۰.۵۶ mm/day). وقتی که تنها داده های درجه حرارت موجود باشد، روش های هارگریوز و ترنت وایت اصلاح شده گزینه مناسبی برای تخمین ETo نسبت به روش FAO PM می باشند؛ به طوری که مقدار RMSE (به ترتیب ۵۷/۰ و ۶۳/۰ میلی متر در روز) کمتر از روش FAO PM (RMSE= ۰.۸۸ mm/day) محاسبه گردید.

کلیدواژه ها:

تبخیر- تعرق گیاه مرجع ، پریستلی- تایلور ، هارگریوز ، ترنت وایت ، داده های مفقود