برخی پاسخ های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ارقام گندم نان به تنش سرما در مرحله گیاهچه ای

شناسایی ساز و کارهای تحمل به تنش سرما، نقش بسزایی در پایداری عملکرد گندم دارد. در این پژوهش، پاسخهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی از قبیل میزان مالون­دی­آلدهید (MDA)، شاخص پایداری غشا سلول (MSI) و فعالیت برخی آنزیم­های آنتی اکسیدان پنج رقم گندم نان پاییزه و یک رقم متحمل به سرما بهاره تحت شرایط شاهد (۲۳ درجه سانتی­گراد)، سازگاری (چهار درجه سانتی­گراد) و تنش سرما (۵- درجه سانتی­گراد) در گیاهان سازگار شده و گیاهان سازگار نشده مطالعه شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در صفت شاخص پایداری غشا (MSI)، تفاوت معنی­داری بین  ارقام و سطوح دمایی و در سایر صفات، بین اثرات متقابل آن ها وجود داشت. نتایج آزمایش نشان داد که کاهش دما، سبب افزایش مقدار MDA و کاهش MSI در ارقام شد. تحت تنش سرما، میزان پروتئین کل و همچنین فعالیت آنزیم­های سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز در گیاهان سازگار شده افزایش یافت، درحالی­که در گیاهان سازگار نشده، این شاخص­ها به­طور معنی­داری نسبت به شاهد کاهش یافت. تحت شرایط تنش، درصد تغییرات (کاهش) شاخص پایداری غشا و MDA ارقام نورستار و باران نسبت به سایر ارقام کمتر بود. به نظر می­رسد که کاهش میزان فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدان در شرایط تنش در گیاهان سازگار نشده، منجر به کاهش توانایی گیاه در تحمل صدمات ناشی از تنش شد. بنابراین، کاهش خسارت سلولی و افزایش ظرفیت سیستم­های دفاع سلولی ناشی از فرآیند سازگاری را می­توان عامل اصلی تحمل ارقام تحت تنش سرما دانست. 

کلیدواژه ها:

آنزیم­های آنتی­اکسیدان ، سرما ، گندم نان ، MDA ، MSI