سیر تحول شمایل پیامبر (ص) در نگاره های سه دوره ایلخانی، تیموری و صفویه با اتکا به آیکونوگرافی پانوفسکی نمونه های موردی: نگاره های معراج

معراج از جمله وقایع زندگی پیامبر است که بارها توسط نگارگران تصویر گشته و نگاره های آن را میتوان در نسخ خطی مربوط به ادوار مختلف مشاهده کرد. پژوهش حاضر شامل بررسی نمونه هایی از این نگاره ها به روش آیکونوگرافی است. سه پرسش اساسی که پژوهش به دنبال پاسخ به آنهاست عبارتند از: -۱مهمترین خصوصیتهای شمایل نگارانه چهره پیامبر در نگاره های معراج دوران ایخانی، تیموری و صفویه چه خصوصیانی است؟ -۲ سیر تحول شمایل پیامبر در نگاره های معراج مربوط به این سه دوره ی چگونه بوده است؟ -۳ عوامل اثرگذار بر تصویرسازی نگاره های معراج در دوران مذکور چه مواردی بوده اند؟ جهت دستیابی به پاسخ این پرسشها سه نگارهی معراج از نسخ خطی این ادوار با روش آیکونوگرافی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج حاکی از آن است که تصویر پیامبر در نگاره های عهد ایلخانی به صورت چهره ای مغولی و آشکار رسم شده است. هاله آتشین از خصوصیات شمایل پیامبر در عهد تیموری است. نکته ی مهم در مطالعه ی نگاره ی معراج پیامبر عهد صفوی این است که صورت پیامبر با نقابی پوشیده شده است. بر اساس نتایج بدست آمده، عوامل شکل دهنده ی چهره پیامبر و رویدادهای معراج در این نگاره ها، مبتنی بر توصیفهای ارائه شده در متون ادبی مانند قرآن، احادیث، روایات و همچنین خواست حامیان هنر و سفارش دهندگان بوده است.

کلیدواژه ها:

معراج پیامبر ، آیکونوگرافی ، ایلخانی ، تیموری ، صفویه ، نگارگری