جلوه و تجلی نور در معماری خانه های اصفهان

اولین شرط برای هر نوع ادراک بینایی نور است. در تاریکی مطلق ما نه فضا، نه فرم و نه رنگ را می توانیم ببینیم نور تنها یک ضرورت فیزیکینیست بلکه ارزش روانشناختی آن یکی از مهمترین عوامل زندگی انسانی در همه ی زمینه ها است (گروتر، ۱۳۸۹ ، ۲۰۱). روشنایی و نور یکی ازمهمترین شکل ها و جلوه های هستی به شمار می آید که همواره نقش اساسی در حیات زیستی و اجتماعی و فرهنگی جوامع گوناگون داشته است.در آثار فرهنگی و هنری و همچنین در آثار و فضاهای معماری به صورت گوناگون بازتاب یافته است .استفاده از نور برای بیان مفاهیم از ابتدا مورد توجه انسانها بوده است و می توانیم تغییراتی درنحوه ی استفاده از نور را فراخور نور زمانه مشاهده کنیم.نور در متون دینی بر مصادیق گوناگونی اطلاق شده است این مصادیق طیفی از موجودات راشامل می شود که یک طرف آن نور حسی و طرف دیگر آن ذات خداوندی است.نورپردازی در معماری یکی از شاخه های مهم در طراحی معماری است قدرت یک معماری درتوانایی آن در استفاده ی دقیق از نور برای القای فضاها است در طراحی فضاهای داخلی اعم از مسکونی ،اداری و تجاری نور نقش بسیار مهمی در زنده کردن و پویایی فضا ایفا می کند. استفاده از نور مناسبعامل اصلی در ایجاد آرامش روحی و روانی استفاده کنندگان از این محیط ها است. در طراحی فضاهایداخلی ضمن توجه به استفاده از نور طبیعی در جهت حفظ منابع انرژی و حرکت به سوی گسترشمعماری پایدار کمبود نور طبیعی در این فضاها باید به وسیله ی نور مصنوعی طراحی شده برایرضایتمندی استفاده کنندگان متناسب با کاربری فضای مربوطه تامین شود .نور علاوه بر نقش روشنایی در زمینهی تزئینات معماری نیز حائز اهمیت است زیرا تزئین درمعماری ایران نماد روشنی و شادی نیز بوده است. هنرمند ایرانی در تزئینات از عناصری استفادهمی کند که بتواند به هدف نورپردازی خود جامع عمل بپوشاند.نور و تهویه ی هوای اتاق ها و مکان های مورد استفاده باعث به وجود آمدن نورگیری ها و پنجره هادر معماری و دوران های مختلف اشکال و انواع گوناگونی به خود گرفته اند که نماد و مشخصه یمعماری هر دوره هستند. این مقاله به بررسی نور و جایگاه آن در فرهنگ، مذهب و معماری انسانها می پردازد و در پایان اینگونه نتیجه می گیردکه در طراحی فضا و استفاده از نور علاوه بر توجه به کارکرد روشنایی نور در فضا به کارکردهای دیگر نور مانند آرامش بخشی به فضا نیز توجه نمود.

کلیدواژه ها:

نور ، نورپردازی ، روشنایی ، فضا