بازشناسی نقش مساجد در ارتقای اجتماع پذیری محله های شهری

مسجد در ساختار شهرهای اسلامی به عنوان مهم ترین عنصر کالبدی شهر، جایگاه ویژه ای دارد و در طول تاریخ جایگاه فعالیت ها و عملکردهای متعددی بوده است. اما مساجد امروز به صورت منفک از سایر عملکردهای شهری در کنار معبری قرار گرفته اند و در بسیاری از محله های شهری صرفا کارکرد عبادی خود را حفظ کرده اند؛ بنابراین کیفیت مساجد امروز تنزل پیدا کرده و نقش اجتماعی مسجد روز به روز کم رنگ تر شده است. از این هدف پژوهش حاضر، بازشناسی نقش مساجد در ارتقای اجتماع پذیری محله های شهری می باشد. در راستای دستیابی به این هدف، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخگویی به این سوال است که مساجد در محله های شهرهای اسلامی دارای چه کارکردهایی بوده اند و سپس در پی ارائه راهکارهایی است که به وسیله ی آن ها بتوان نقش مساجد را در ارتقای اجتماع پذیری محله های شهری تقویت نمود. در همین راستا نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که شاخص های مکان یابی، تنوع کارکردی و تداوم زمانی فعالیت ها در مساجد جزو مهم ترین شاخص ها در جهت ارتقای اجتماع پذیری مساجد هستند. همچنین استفاده از فضای حیاط مساجد، جهت انجام امور عبادی و سایر فعالیت ها باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. باید اذعان داشت که با تقویت کارکردهای متنوع اجتماعی و فرهنگی مسجد، می توان امکان حضور رده های سنی مختلف را فراهم آورد و موجب ارتقای اجتماع پذیری محله های شهری گردید. در همین راستا، انجام فعالیت هایی نظیر برپایی کارگاه های کارآفرینی، تجهیز امکانات رفاهی و فرهنگی مساجد، برگزاری نشست های متنوع، ، ایجاد تنوع عملکردی در مساجد و... جهت ارتقای اجتماع پذیری محله های شهری پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

مسجد ، اجتماع پذیری ، مشارکت پذیری ، شهرهای اسلامی ، محله های شهری