خوانش عوامل موئر بر شکل گیری خاطره جمعی در جهت ارتقای حس مکان و تداوم هویت در آن

امروزه رشد سریع شهرها به ویژه شهرهای بزرگ کشور منجر به تغییر و تحولات گسترده کالبدی، فعالیتی و عملکردی در شهرها شده است. این تغییر و تحولات باعث شده عرصه های عمومی شهر که روزگاری مقر شیرین ترین خاطرات مردم بود، به گذرگاه هایی نا آشنا بدل شود. یکی از عناصر ایجادکننده پیوند با مکان در شهر خاطرات جمعی هستند. خاطره جمعی در واقع خاطره مشترک افراد از وقایع و رویداد های تجربه شده ، به عنوان عضوی از جامعه، در چارچوبی اجتماعی و فضایی است. خاطرات جمعی از طریق افزودن معنی به فضا، به ارتقای حس مکانی و هویت می انجامند و این هویت مکانی، بازشناسی و ارتقای هویت شخص و مکان را به دنبال دارد. از این منظر، بی توجهی به مقوله خاطره جمعی در شهر می تواند عواقب ناخوشایندی همچون بحران های هویتی را در پی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی معیارها و عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری خاطرات جمعی در فضا و تداوم و ارتقایحس مکانی و هویت در آن صورت گرفته است. به این منظور، در ابتدا مفهوم خاطره و خاطره جمعی و ارتباط آن با مکان از طریق مطالعه اسنادی آرای اندیشمندان شناسایی شده و معیارها و عوامل تاثیرگذار بر خاطرات جمعی در فضا (عرصه عمومی شهر و به ویژه میدان) استخراج گردیده است. سپس این مولفه ها از طریق مطالعه اسنادی و برداشت های میدانی در میدان بهارستان مورد بررسی مجدد و تدقیق قرار گرفته است. نتایج حاصل از مطالعات اسنادی به شناسایی مولفه های فضایی و مولفه های مرتبط با کاراکتر مکان انجامید. این عوامل از سه طریق بر شکل گیری و تداوم خاطره تاثیرگذارند: زمینه سازی برای وقوع رویداد، کمک به شکل گیری تصویرذهنی و زمینه سازی برای تداوم خاطره. علاوه براین، با با فزونی تصاویر ذهنی و خاطرات جمعی فرد ، ارتباط عاطفی و در همتنیدگی میان مکان و فرد پیچیده تر و حاصل رابطه ای پایدار است که منجر به افزایش حس تعلق و هویت در فرد و همچنین موجب ارتقای حس مکان و حفظ هویت مکان می شود.

کلیدواژه ها:

خاطره جمعی ، حس مکان ، هویت مکان ، میدان بهارستان