بررسی دلایل نشست سنجی سطحی مسیر تونل مکانیزه مترو خط A قطار شهری قم

تونل سازی در نواحی کم عمق شهری و در زمین های نرم، همواره توام با خطراتی از قبیل نشست سطح زمین و برهمکنش تونل با سازه های سطحی و زیر سطحی دیگر می باشد که نادیده گرفتن آنها می تواند عواقب ناخوشایندی دربرداشته باشد. نشست های ایجاد شده در تونلسازی مکانیزه بیشتر ناشی از نشست های کوتاه مدت بوده و در سه موقعیت پیش روی سینه کار، روی شیلد و بعد از نصب سگمنت اتفاق می افتد. عوامل متعددی در کنترل میزان نشست های سطحی در اثر حفاری زیرزمینی تاثیرگذار می باشند که می توان با کنترل آن ها میزان نشست های سطحی را مدیریت نموده و از خسارات و خطرات زیانبار آن جلوگیری نمود. جهت کنترل آنها پارامترهای عملیاتی دستگاه حفار از قبیل فشار سینه کار، فشار بنتونیت پشت شیلد حفار و فشار گروت پشت سگمنتی بطور مناسب بایستی اعمال شوند. در پروژه خط A متروی قم، با اعمال مناسب این پارامترها، نشست های سطحی در حد بسیار خوبی کنترل شده و مقدار متوسط آنها به جز در برخی نواحی که نشست ها ناشی از عوامل دیگری از قبیل معارضین یا خرابی براش های پشت شیلد حفار بوده، حدود ۵ تا ۶ میلی متر محدود گردیده است. با توجه به بررسی های آماری صورت گرفته در پروژه بیشترین میزان نشست ها در حفاری مکانیزه ناشی از نشست های کوتاه مدت بوده که جهت کاهش آنها بایستی پارامترهای عملیاتی دستگاه بطور مناسب اعمال شوند که در ادامه و افزایش تجربه این میزان با پیشروی کاهش چشمگیر داشته است. همچنین نشست های پیش روی سینه کار در مراحل ابتدای حفاری متوسط ۲ میلیمتر بوده که بعد از اعمال مناسب فشار سینه کار طراحی مقدار این نشست ها به ۵/۰ میلی متر کاهش یافته است. بیشترین نشست های اتفاق افتاده در سه ناحیه از مسیر حفاری اتفاق افتاده که در ناحیه اول افت فشار ناشی از توقف اجباری دستگاه حفار، و در ناحیه دوم و سوم گروت خارج شده از پشت شیلد (عدم کارکرد صحیح براش ها) عامل نشست ها بوده است. با نگاه کلی به نشست های ایجاد شده، مقدار نشست ها با پیشرفت حفاری از متوسط ۱۰ میلی متر به ۵ میلی متر کاهش یافته است که دلیل آن تزریق مناسب گروت پشت سگمنتی (تابعی از کیفیت مناسب گروت تهیه شده و دقت اپراتور) می باشد.

کلیدواژه ها:

تونل مکانیزه ، خط A متروی قم ، نشست های سطحی ، پارامترهای عملیاتی دستگاه حفار