ژئوشیمی و پتروژنز سنگ های آتشفشانی بخش مرکزی رشته کوه بزقوش، شمال غرب ایران

سنگ های آتشفشانی و آذرآواری سنوزوئیک گسترش چشمگیری در رشته کوه بزقوش در جنوب سراب (شمال غرب ایران) دارند. این سنگ های آتشفشانی شامل: تراکی بازالت، تراکی آندزیت و آندزیت های مگاپورفیری با سن احتمالی ائوسن میانی هستند. بافت عمده این سنگ ها پورفیری است. کانی های تشکیل دهنده اصلی آنها پلاژیوکلاز، سانیدین و کلینوپیروکسن است. الگوی پراکنش عناصر کمیاب و عناصر نادر خاکی در تمام سنگ های آتشفشانی رشته کوه بزقوش مشابه هستند و با فرورفتگی در Nb و Zr، غنی شدگی شدید در Ba، La، Rb و Th و تهی شدگی در Ti، Y و Yb نسبت به N-MORB مشخص می شوند. نتایج پژوهش های ژئوشیمیایی نشان می دهد که گوشته لیتوسفری منشا سنگ های بزقوش، تحت تاثیر فرورانش، دچار متاسوماتیسم شده است. نقش رسوبات و محلول های آزاد شده از صفحه فرورانده شده، در زایش این سنگ ها توسط مقادیر Sm/La نسبت به Th/La و نسبت های Ba/Nb (>۴۹) و Ba/Ta (>۹۰۰)، آشکارمی شود. به نظر می رسد که گوشته لیتوسفری منشا سنگ های آتشفشانی منطقه بزقوش به وسیله محلول های ناشی از فرورانش صفحه اقیانوسی نئوتتیس دچار متاسوماتیسم شده باشد. سپس در اثر بالاآمدگی صفحه اقیانوسی نئوتتیس، شکست صفحه فرورونده، جدایش لایه ای لیتوسفر و تکتونیک کششی ایجاد شده است و باعث ذوب بخشی لیتوسفر گوشته ای متاسوماتیسم شده به وسیله فرورانش می شود. در نهایت، ماگمای مولد سنگ های آتشفشانی بزقوش به وجود آمده است.

کلیدواژه ها:

آندزیت مگاپورفیری ، شوشونیت ، پهنه فرورانش ، بزقوش ، البرز غربی-آذربایجان