شیمی کانی، دمافشارسنجی و پتروژنز فوج دایک بازیک بند هزار چاه (جنوب شرق شاهرود)

فوج دایک بند هزار چاه در حاشیه شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. دایک های دیابازی توده گرانیتوییدی بند هزار چاه، متاپلیت ها، متاپسامیت ها، سنگ های گنیسی نئوپروتروزوییک - کامبرین پیشین، کنگلومراها، ماسه سنگ ها و شیل های تریاس پسین - ژوراسیک پیشین (سازند شمشک در پهنه البرز) را قطع کرده اند، اما سنگ های جوان تر از قبیل آهک های کرتاسه زیرین (نئوکومین) را قطع نمی کنند. پلاژیوکلاز، پیروکسن و کانی های کدر، کانی های اصلی تشکیل دهنده این سنگ ها هستند. پلاژیوکلاز با ۳/۴۸-۱/۹۸Ab=، ۶/۰-۱/۶Or= و ۳/۱-۵/۵۰An= عمدتا دربردارنده آلبیت، آلیگوکلاز، آندزین و لابرادوریت است. پیروکسن با ۷/۳۶-۴/۴۴Wo=،۳/۳۷-۳/۴۷En= و ۸/۱۱-۲/۲۱Fs= از نوع اوژیت است. کلریت و آمفیبول از کانی های ثانوی اصلی این سنگ ها هستند. آمفیبول با a.p.f.u. ۵/۶-۸/۶ Si= ، ۶۵/۰-۷۱/۰XMg=  و A-site = a.p.f.u. ۱۷/۰- ۳۹/۰ بیش تر مگنزیوهورنبلند است. کلریت با a.p.f.u. ۵۳/۴-۵Si=. و ۸۴/۰-۹۱/۰XFe= عمدتا از نوع دافنیت و سودوتورینجیت است. درجه حرارت و فشار به دست آمده با روش دمافشارسنجی کلینوپیروکسن به ترتیب در بازه بین ۱۱۰۰-۱۱۹۰ درجه سانتیگراد و ۲ -۲/۷ کیلوبار است. بر اساس نتایج تجزیه سنگ کل، عناصر کمیاب و خاکی نادر این سنگ ها ماهیت آلکالن تا ساب آلکالن دارند و ماگمای تشکیل دهنده آنها از ذوب بخشی ۸ تا ۱۰درصد یک منبع اسپینل لرزولیتی نشات گرفته است. این سنگ ها در یک جایگاه پشت قوس و در نتیجه فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر خرد قاره ایران مرکزی طی ژوراسیک میانی تشکیل شده اند. این رخداد ماگمایی، نتیجه کوهزایی سیمرین میانی است.

کلیدواژه ها:

شیمی کانی ، دمافشارسنجی ، پتروژنز ، فوج دایک بازیک بند هزار چاه ، کوهزایی سیمرین میانی