بررسی زمین شیمی بازالت های جوان آذربایجان شرقی (شمال باختری ایران)

بازالت های جوان آذربایجان شرقی در پهنه البرز باختری- آذربایجان جای گرفته اند. تکاپوهای آتشفشانی از پلیوسن تا کواترنری با بیرون آمدن گدازه ها از سیستم های شکستگی و گسل ها روی داده است. سنگ ها الیوین بازالت و تراکی بازالت هستند. کانی های اصلی آنها الیوین، پیروکسن، پلاژیوکلاز در خمیره ای شیشه ای و یا ریز بلور هستند. بافت این سنگ ها هیالوپورفیریتیک و هیالومیکرولیتیک پورفیریتیک با درشت بلورهای الیوین ها است. عناصر کمیاب و خاکی نادر در نمودار های عنکبوتی، نسبت بالایی از LREE/HREE را نشان می دهند. شیب منفی در نمودار عناصر خاکی نادر نشان دهنده سرشت آلکالن آنهاست. در نمودارهای زمین ساختی، بازالت های منطقه مرند در گستره IAB، اهر، هریس، کلیبر و میانه در گستره OIB و بازالت های سهرل در گستره CRB جای گرفته اند. نمونه های مرند و سهرل از خاستگاه گوشته ای سنگ کره ای - سست کره ای، با نرخ ذوب ۲ تا ۵ درصد، هریس، اهر، کلیبر با همان خاستگاه با نرخ ذوب بخشی ۱ تا ۲ درصد و نمونه منطقه میانه نیز از ذوب بخشی ۱۰ تا ۲۰ درصد از گوشته سنگ کره ای پدیدآمده اند و چه بسا نشان دهنده ژرفای کم گوشته و نرخ ذوب بالای آن است. برپایه نمودار های پهنه زمین ساختی، نمونه ها در گستره کمان های پس از برخورد جای گرفته اند.

کلیدواژه ها:

الیوین بازالت ، کمان های پس از برخورد ، آذربایجان شرقی ، شمال باختری ایران