بررسی علل تاریخی – اقلیمی ایجاد اوئی‌ها در منطقه کاشان

در این مقاله، پس از شرح اقلیم منطقه کاشان و سازوکارهای مردم این منطقه برای سازگاری با محیط طبیعی، تاریخ آن از پیش از تاریخ تا دوره قاجار به اجمال مرور می‌شود. نتیجه گرفته می‌شود که این منطقه همواره محل آمد و شد و تاخت و تاز لشگریان مختلف بوده است. شهر کاشان از دوره سلجوقی به بعد، در پناه برج و باروی سترگ خود را در برابر هجوم‌ها مقاوم کرده است؛ اما روستاهای نزدیک شهر و از جمله نوش‌آباد فاقد برج و بارو بودند و دشمن سرخورده از حمله به کاشان به روستاهای اطراف آن حمله می‌کرده است. مشکلات ناشی از ناامنی از یک سو و آگاهی اهالی از روان بودن آب قنات از زیر خانه‌هایشان از سوی دیگر، و همچنین وجود اقلیم گرم و خشک منطقه کاشان، باعث شده است که آن‌ها فضاهائی در خانه‌های خود به صورت چاه ایجاد کنند. این فضاهای زیرزمینی را که در آن‌ها هم آب قنات جاری بوده و هم اتاق‌های زیرزمینی برای انبار گندم داشته، در نوش‌آباد «اوئی» می‌گویند. تجزیه و تحلیل راهروها و فضاها می‌رساند که کاربری جانپناه، بخش عمده‌ای از هدف سازندگان آن‌ها بوده است. فرضیات تحقیق عبارتند از: 1- وضعیت اقلیمی منطقه کاشان در ایجاد فضای معماری جدیدی به نام «اوئی» برای بهره‌برداری از آب نقش داشته است؛ 2- وضعیت جغرافیائی و قرار گرفتن منطقه در مسیر لشگرکشی‌ها و حوادث تاریخی آن، در پیدایش فضای معماری مزبور به منزله جانپناه مهم بوده است؛ 3- بهره‌برداری از «اوئی» در دوره‌های مختلف با توجه به شرایط سیاسی تغییر کرده است

کلیدواژه ها:

معماری بومی ، معماری ایرانی ، آب‌های زیرزمینی ، بوم‌شناسی فضائی ، بوم‌شناسی انسانی ، اوئی‌ها ، کاشان ، روستای نوش‌آب