ارزیابی اثرات هیدرولوژیک طرح آبخیزداری جعفرآباد استان گلستان با استفاده از مدل HEC-HMS

ارزیابی کمی پروژه های کنترل سیل به منظور تجزیه و تحلیل اثرات آن ها و تصمیم گیری صحیح در اجرای بهینه این گونه طرح ها در شرایط مشابه، ضروری می باشد. نتایج ارزیابی می تواند کمک موثری در نیل به اهداف مختلف مترتب بر فعالیت های آبخیزداری از جمله کنترل سیل کمک باشد. این تحقیق با هدف ارزیابی تاثیر سدهای اصلاحی توری سنگی اجرا شده در آبخیز جعفرآباد با مساحت ۱۰۹ کیلومتر مربع در استان گلستان از دیدگاه هیدرولوژیک صورت گرفته است. مقایسه پارامترهای هیدرولوژیکی جریان در زمان قبل و بعد از احداث سدهای اصلاحی با استفاده از آزمون تی جفتی، صورت گرفت. به این منظور مدل هیدرولوژی HEC-HMS، با داده های مشاهداتی، واسنجی و اعتباریابی شد. بعد از شبیه سازی فرآیند بارش- رواناب در زیرحوزه ها و روندیابی جریان در مخازن کوچک با روش پال اصلاح شده، هیدروگراف سیل با دوره بازگشت های متفاوت ۲ تا ۱۰۰ ساله در وضعیت قبل و بعد از عملیات آبخیزداری شبیه سازی شد. معیارهای دبی اوج، زمان تا اوج، زمان پایه و حجم سیلاب برای ارزیابی تاثیر هیدرولوژیک تعیین و مقادیر آن ها در دو وضعیت مذکور با دوره بازگشت های مختلف، محاسبه شد. نتایج مقایسه آماری تفاوت معنی داری در سطح ۹۵ درصد، در دو دوره قبل و بعد از احداث سازه ها را نشان نداد. بر اساس نتایج، درصد تغییر معیارهای ارزیابی نشان داد که تاثیر سازه ها بر کلیه معیار ها در دوره بازگشت های متفاوت کم تر از ۱.۵ درصد بوده است. از طرفی با افزایش دوره بازگشت سیلاب، تاثیر سازه ها بر کاهش دبی اوج و حجم سیلاب کاهش یافته و بیش ترین تاثیر سازه ها بر معیارهای هیدرولوژیک در دوره بازگشت های پایین ۲ تا ۱۵ ساله بوده است.

کلیدواژه ها:

ارزیابی عمل کرد ، تجزیه و تحلیل اثرات ، ‎ ‎سدهای اصلاحی توری سنگی ، فعالیت آبخیزداری ، کنترل سیل