واکاوی رویکرد روشنفکران معاصر در مورد خاتمیت

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 394

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPT-51-1_001

تاریخ نمایه سازی: 2 دی 1400

چکیده مقاله:

برخی روشنفکران معاصر اسلامی، به طرح پرسش های فکری در باب اصل خاتمیت و مباحث مرتبط با آن یعنی جامعیت و جاودانگی دین و مسائل مربوط به وحی، پرداخته اند. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، کوشش شده که آرای روشنفکران معاصر اعم از سنت گرا نظیر مطهری و نصر و تجددگرا مانند لاهوری، شریعتی، سروش و ابوزید پیرامون سه جنبه خاتمیت، جامعیت اسلام و وحی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. یافته های پژوهش حاکی از این است که می توان رویکرد روشنفکران معاصر نسبت به خاتمیت را در دو دسته عمده نیازگرایانه و علت گرایانه طبقه بندی کرد. در رویکرد نیازگرایانه می توان از شهید مطهری و حسین نصر یاد کرد و در رویکرد علت گرایانه دیدگاه های لاهوری، شریعتی، سروش و ابوزید قابل بررسی هستند. در رویکرد اخیر، میان روشنفکران تجددگرای معاصر اختلاف نظر وجود دارد. هرچند لاهوری و شریعتی، به اصل نیاز انسان امروزی به آخرین دین و کتاب آسمانی با وجود تکامل و بلوغ عقلی اذعان دارند؛ اما سروش و ابوزید با نظر به نظریه جانشینی تجربه های دینی و عقل جمعی و دیدگاه استغناگرایانه مدعی اند که خاتمیت به معنای اعتبار مطلق عقل و امکان نقد وحی است که در پرتو آن بشر جدید از مکتب وحی بی نیاز می شود که لازمه آن، سکولاریسم و عقب نشینی دین در برابر عقل خواهد بود.

کلیدواژه ها:

خاتمیت پیامبر(ص) ، جاودانگی و جامعیت اسلام ، وحی ، نبوت ، روشنفکران معاصر

نویسندگان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، قم، موسسه نشراسلامی، ۱۴۰۳ ...
  • ابن عربی، محمد بن علی، فتوحات المکیه، بیروت، دارصادر، بی ...
  • ابن عربی، محمد بن علی، فصوص الحکم، با تعلیقات ابوالعلاء ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله، النجاه من الغرق فی بحرالضلالات، ...
  • ابوزید، نصر حامد، معنای متن: پژوهشی در علوم قرآن، ترجمه ...
  • ابوزید، نصر حامد، نقد گفتمان دینی، ترجمه حسن یوسفی اشکوری ...
  • اقبال لاهوری، محمد، احیای فکر دینی در اسلام، ترجمه احمد ...
  • بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، شرح و تحقیق قاسم ...
  • تفتازانی، مسعود بن عمر، شرح المقاصد، قم، انتشارات شریف رضی، ...
  • جوارشکیان، عباس، امامت سر خاتمیت، قم، نشر بوستان کتاب، ۱۳۹۴ ...
  • رضا، محمدرشید، تفسیر القرآن الحکیم المشهور بتفسیر المنار، بیروت، دارالکتب ...
  • زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، بیروت، ...
  • سروش، عبدالکریم، «بسط تجربه نبوی»، کیان، ش ۳۹، سال ۷، ...
  • سروش، عبدالکریم، «جایگاه دین در دورنمای فرهنگی جهان»، نامه فرهنگ، ...
  • سروش، عبدالکریم، «درنگ و بیرنگی»، آفتاب، ش ۸، مهر ۱۳۸۰ ...
  • سروش، عبدالکریم، «ذهنیت مشوش، هویت مشوش»، کیان، ش ۳۱، سال ...
  • سروش، عبدالکریم، «نگاهی به کارنامه کامیاب انبیاء»، کیان، ش ۲۹، ...
  • سروش، عبدالکریم، بسط تجربه نبوی، تهران، موسسه فرهنگی صراط، چاپ ...
  • سروش، عبدالکریم، سنت و سکولاریسم، تهران، موسسه فرهنگی صراط، چاپ ...
  • سروش، عبدالکریم، صراط های مستقیم، تهران، موسسه فرهنگی صراط، ۱۳۷۷ ...
  • سروش، عبدالکریم، فربه تر از ایدئولوژی، تهران، موسسه فرهنگی صراط، ...
  • سروش، عبدالکریم، قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران، موسسه فرهنگی ...
  • سروش، عبدالکریم، مدارا و مدیریت، تهران، موسسه فرهنگی صراط، چاپ ...
  • سروش، عبدالکریم، و جان هیک، «صورتی بر بی صورتی»، مدرسه، ...
  • سهروردی، یحیی بن حبش، مجموعه مصنفات (حکمه الاشراق)، تهران، پژوهشگاه ...
  • سهروردی، یحیی بن حبش، مجموعه مصنفات، تصحیح سید حسین نصر، ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، قم، ...
  • شریعتی، علی، مجموعه آثار، تهران، انتشارات الهام، ۱۳۷۵صدر الدین شیرازی، ...
  • صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیه فی المسالک ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق ...
  • طوسی، محمدبن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق و تصحیح ...
  • عدالت نژاد، سعید، نقد و بررسی هایی درباره اندیشه های ...
  • غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، ترجمه مویدالدین محمد ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، ...
  • قدردان قراملکی، محمدحسن، آیین خاتم، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ ...
  • کریمی نیا، مرتضی، «گفتگوی اختصاصی با نصرحامد ابوزید»، کیان، ش ...
  • کریمی نیا، مرتضی، آراء و اندیشه های دکتر نصر حامد ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، تحقیق محمدجواد فقیه، بیروت، ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه جواد مصطفوی، طهران، ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الاصول من الکافی، تصحیح و تعلیق ...
  • گال، مردیت و دیگران، روش های تحقیق کمی و کیفی ...
  • لاهیجی، عبدالرزاق، شوارق الالهام، اصفهان، انتشارات مهدوی، بی تا ...
  • لاهیجی، عبدالرزاق، گوهر مراد، تحقیق و تصحیح و مقدمه زین ...
  • مارشال، کاترین، و گرچن راسمن، روش تحقیق کیفی، ترجمه علی ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، چاپ ...
  • محمدرضایی، محمد، «ماهیت وحی ونقش پیامبر»، هفته نامه افق حوزه،۲۲/۳/۸۷، ...
  • مراغی، احمدمصطفی، التفسیر المراغی، بیروت، دارالفکر، بی تا ...
  • مطهری، مرتضی، اسلام و مقتضیات زمان، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۷ ...
  • مطهری، مرتضی، خاتمیت، تهران، انتشارات صدرا، چاپ اول، ۱۳۶۶ ...
  • مطهری، مرتضی، ختم نبوت، تهران، انتشارات صدرا، چاپ پنجم، ۱۳۶۹ ...
  • مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، چاپ اول، ۱۳۶۹ ...
  • مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، چاپ اول، ۱۳۷۴ ...
  • مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، چاپ دوم، ۱۳۷۲ ...
  • مطهری، مرتضی، وحی و نبوت، تهران، انتشارات صدرا، چاپ چهارم، ...
  • مفید، محمدبن نعمان، النکت الاعتقادیه (سلسله مولفات الشیخ المفید)، تحقیق ...
  • مفید، محمدبن نعمان، اوائل المقالات، تبریز، مکتبه سروش، ۱۳۶۴ ...
  • نصر، حسین، آرمان ها و واقعیت های اسلام، ترجمه شهاب ...
  • نصر، حسین، جوان مسلمان و دنیای متجدد، ترجمه مرتضی اسعدی، ...
  • نصر، حسین، قلب اسلام، ترجمه مصطفی شهرآیینی، بازنگری شهرام پازوکی، ...
  • نصر، حسین، نیاز به علم مقدس، ترجمه حسن میانداری، ویراسته ...
  • نصری، عبدالله، انتظار بشر از دین، تهران، موسسه فرهنگی دانش ...
  • یوسفی اشکوری، حسن، شریعتی و نقد سنت، تهران، نشر یادآوران، ...
  • پایگاه های اینترنتیhttp://www.hawzah.nethttp://www.kilashin.blmhttp://www.radiozamaneh.com/idea/۲۰۰۸/۰۱/ml http://www.porsojoo.com/fa/node/۸۹۴۰http://www.bashgahandishe.comhttp://www.aftab.ir/newshttp://www.islahweb.org ...
  • نمایش کامل مراجع