بررسی ژئوشیمیایی منشاء و راهکار تولید H2S در تونل نوسود (غرب استان کرمانشاه)

در زمان حفاری تونل نوسود، غرب استان کرمانشاه، تراوشات هیدروکربوری فراوانی همراه حجم زیادی ازآبهای زیرزمینی از سطوح شکستگی و دیواره تونل خارج گردید. حفاری تونل در سازند پابده شروع شد و پس از عبور از سازند گورپی، وارد سازند ایلام گردید. با شروع حفاری در سازند ایلام، حجم فراوانی از آبهای زیرزمینی به همراه گاز H2S وارد تونل گردید که سبب به وجود آمدن مشکلات و خسارات فراوانی در امر حفاری شد. راهکارهای تولید این گاز در میادین هیدروکربوری، متعدد بوده ولی دو راهکار مهم که در تولید این گاز، نقش اصلی را ایفا مینمایند، احیای باکتریایی سولفات (BSR) و احیای ترموشیمیایی سولفات (TSR) است.به منظور تعیین منشاء و راهکار تولید H2S در تونل نوسود، مطالعات و بررسیهای ژئوشیمیایی، روی نمونه های سازندهای پابده، گورپی و ایلام در مسیر حفاری شده تونل و همچنین روی مغزههای سازند گرو از میادین امام حسن و پاطاق در غرب استان کرمانشاه انجام شد. شرایطی مانند وجود آبهای زیرزمینی سرشار از انواع میکروارگانیسمها و باکتریهای فراوان در محیط، دمای پایین و عمق کم سازندها، شوری کم و مناسب آب ph تقریبا خنثی در آبهای موجود در محیط، وجود مقادیر فراوانی از یون سولفات در نمونههای آب و تولید مقادیر اندک H2S در محیط، همگی شرایط مورد نیاز برای رشد و فعالیت باکتریهای احیا کننده سولفات در محیط را فراهم نموده است. با انجام آنالیزهای ایزوتوپی کربن و سولفور، مطالعات نشانههای زیستی و آنالیزهای شیمیایی، وقوع تجزیه میکروبی ملایم و فرایند احیای باکتریایی سولفات، به ویژه در سازندهای گورپی و گرو، تایید گردید.

کلیدواژه ها:

و ، BSR ، H2S تونل نوسود ، ایزوتوپ ، نشانههای زیستی