آسیب شناسی نقش مجلس در بودجه ریزی با توجه به تجربه بین المللی و الزامات اصلاح

تجربه بررسی بودجه سال ۱۴۰۰ در مجلس بار دیگر نشان داد که فرایند بررسی بودجه در مجلس شورای اسلامی با ابهام ها و ایرادهایی همراه است که اصلاح آن ضرورتی غیر قابل انکار است. مواردی نظیر عدم فرصت بررسی جداول بودجه به طور دقیق توسط نمایندگان، تغییرات بسیار جزئی در بودجه تا سطح عناوین طرح های تملک دارایی های سرمایه ای که باید نتیجه کار کارشناسی دقیق و بر مبنای مطالعه توجیهی باشد، عدم اصلاح جدی لایحه توسط دولت پس از رد کلیات، اتکا به منابع و درآمدهایی که احتمال تحقق پایینی دارند و ... اهمیت این اصلاح را نشان می دهند. در کنار مسائل ذکر شده، مسئله کسری بودجه و فقدان نگاه کلان به بودجه نیز از آسیب های جدی ساز و کار بررسی بودجه در مجلس شورای اسلامی در سال های گذشته بوده است. نتیجه این آسیب ترمیم نشدن کسری بودجه های قابل توجه در سال های گذشته و تبدیل شدن مسئله کسری بودجه به یکی از مسائل اصلی اقتصاد کشور بوده است. در این گزارش ابتدا به عنوان نمونه خلاصه ای از سازوکار های طراحی شده در سه کشور ایالات متحده آمریکا، کره جنوبی و کانادا در روند بودجه ریزی ارائه می شود. سپس در ادامه روند بررسی بودجه در ایران با تمرکز بر مجلس شورای اسلامی بررسی شده و آسیب های موجود ارائه می شود. با توجه به ابعاد سیاسی و حقوقی مسئله اصلاح روند بررسی بودجه و حقوق قوه مجریه و مقننه در این موضوع برنامه ریزی جهت اصلاح این روند نیازمند اجماع کارشناسی و سیاسی است. گزارش حاضر می تواند مقدمه ای جهت برنامه ریزی در راستای اصلاح روند بررسی بودجه در مجلس شورای اسلامی با هدف رفع آسیب های احصا شده باشد.

کلیدواژه ها:

بررسی بودجه در مجلس ، تجربیات بین المللی بودجه ریزی ، فرایند بودجه ریزی