ارزیابی میزان اعاده کنندگی باروری و هتروزیس برخی از ژنوتیپ های برنج

بکارگیری برنج هیبرید با افزایش در عملکرد، میتواند گامی موثر در امنیت غذایی باشد، در این تحقیق، ۲۶ لاین اعاده کننده باروری برنج بعنوان والد پدری، به همراه لاین نرعقیم نداA به عنوان والد مادری و ۲۶ هیبرید حاصله و رقم پرمحصول شیرودی به عنوان رقم شاهد منطقه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در سال ۱۳۹۷ تلاقی های ممکن بین نداA و لاین های اعاده کننده باروری انجام گرفت. سپس در سال ۱۳۹۸، لاین های اعاده کننده باروری و هیبریدها به همراه رقم شاهد منطقه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام پذیرفت. صفاتی از قبیل تعداد دانه بارور در خوشه، درصد عقیمی دانه گرده، درصد باروری خوشه، طول دانه، عرض دانه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر تمامی صفات اختلاف معنی داری دارند، همچنین براساس مقایسه میانگین انجام شده تلاقی /IR ۶۵۹۱۲-۹۰-۱-۶-۳-۲-۳R NedaA بالاترین عملکرد (۸۳/۸۷۰ گرم بر متر مربع) را بین تمامی هیبریدها، لاین های اعاده کننده باروری و ارقام شیرودی (۰۲/۶۱۱ گرم بر متر مربع) و ندا (۵۴/۶۱۰ گرم بر متر مربع) داشت که ناشی از تعداد پنجه و تعداد دانه در خوشه بالا بوده است. هتروزیس استاندارد این هیبرید ۵۲/۴۲ درصد، هتروزیس نسبت به والد برتر ۴۵/۳۵ درصد و هتروزیس نسبی ۹۵/۳۸ درصد بوده است. همچنین هیبریدهای NedaA/IR۶۸۰۷۸-۱۵-۲-۱-۲-۲R، NedaA/IR۶۵۹۱۲-۹۰-۱-۶-۳-۲-۳R، NedaA/IR۳۶، NedaA/MILYANG۵۴، NedaA/IR۵۶ به ترتیب با ۴۰/۱۶، ۵۲/۴۲، ۷۷/۳، ۷۱/۱۸ و ۴۹/۸ درصد دارای هتروزیس استاندارد مثبت و معنی داری برای افزایش عملکرد بودند. با توجه به هتروزیس استاندارد بالای این هیبریدها، می توان از این تلاقی ها، بعنوان هیبرید برتر استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

اعاده کننده ، برنج ، ژنوتیپ ، لاین نرعقیم وهیبرید