بررسی تنوع ژنتیکی و گروه بندی برای صفات مورفولوژیک گندم نان در شرایط تنش خشکی

خشکی یکی از تنش های غیر زیستی مهم بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک است که رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد و از این طریق عملکرد دانه را کاهش می دهد. هدف از این پژوهش، شناسایی صفات زراعی مرتبط با تغییرات عملکرد دانه گندم تحت تنش خشکی بود. در بررسی حاضر ۱۱۱ لاین خالص گندم نان به صورت آزمایش بدون تکرار (آگمنت) موردبررسی قرار گرفتند. در این آزمایش بعد از هر ۲۰ لاین ۳ رقم نارین، برزگر و سیستان به عنوان شاهد کاشته شدند. هر شماره در ۲ خط ۲.۵ متری به فاصله ۲۰ سانتی متر کاشته شد. لاین­ها در شرایط آبیاری در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی یزد ارزیابی شدند. در طول دوره رشد از صفات عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و مورفولوژیک ارزیابی و با ارقام شاهد مقایسه شدند. نتایج آزمایش تنوع زیادی را در لا ین های موردبررسی ازنظر اکثر صفات کمی و کیفی نشان داد. تجزیه رگرسیون نشان داد که در بین لاین­ها صفاتی مانند وزن هزار دانه، تعداد روز تا رسیدن، طول سنبله، ارتفاع بوته و وزن سنبله اثر مثبت و معنی داری بر عملکرد دانه داشته و سهم قابل توجهی از تغییرات عملکرد را تبیین می کنند. دسته بندی لاین ها بر اساس تجزیه کلاستر به روش UPGMA در ۹ گروه قرارداد. با توجه به نتایج به دست آمده ۱۵ ژنوتیپ که نسبت به ژنوتیپ های دیگر و ارقام شاهد عملکرد دانه بیشتر و برخی خصوصیات زراعی مناسب تر داشتند، انتخاب شدند. نتایج این تحقیق نشان داد مواد ژنتیکی موجود در این آزمایش می توانند منبع ارزشمندی باشند که علاوه برداشتن صفات جدید، تنوع سرشاری را برای به نژاد گران جهت اصلاح و تولید ارقام گندم مقاوم به خشکی فراهم می آورند.

کلیدواژه ها:

تجزیه کلاستر ، تنوع ژنتیکی ، صفات کمی و کیفی ، گندم نان