برون رفت از چالش دیه ازاله پلک ها با استفاده از روش قرینه گرایی (موضوع ماده ۵۹۰ ق.م.ا)

در خصوص دیه ازاله مجموعی پلک­ها با وجود اینکه مشهور فقها به ثبوت دیه کامل معتقد شده­اند، برخی ثبوت پنج­ششم دیه کامل را صائب دانسته­اند. اما اختلاف­نظر در زمینه دیه ازاله انفرادی پلک­ها شدیدتر است؛ زیرا برخی برای هر یک از پلک­ها، یک­چهارم دیه کامل ثابت دانسته و گروهی به ثبوت دو­سوم دیه کامل در پلک­های بالا و یک­سوم دیه کامل در پلک­های پایین فتوا داده و عده­ای نیز یک­سوم دیه کامل در پلک­های بالا و نصف دیه کامل در پلک­های پایین را وجیه دانسته­اند. در کنار این نظریات، نظریه ثبوت ارش نیز مطرح شده است. خاستگاه این اختلافات، تفاوت برداشت فقها از نصوص شرعی است. ماده ۵۹۰ قانون مجازات اسلامی نیز با گزینش یکی از دیدگاه­های یاد شده، در ازاله مجموعی، دیه کامل را ثابت دانسته و در ازاله انفرادی، با تمایز میان پلک­های بالا و پایین، برای هر کدام از پلک­های بالا یک­ششم دیه کامل و برای هر یک از پلک­های پایین یک­چهارم دیه کامل تعیین کرده است. برخی پژوهشگران در نقض و ابرام موضع مقنن نظراتی ابراز داشته­اند که جملگی دچار ضعف و اشکال هستند. نوشتار حاضر با رویکردی توصیفی – تحلیلی تمامی آرای بیان شده در این زمینه را ارزیابی کرده و در نهایت ضمن نقد مواضع گوناگون فقهی بدین نتیجه نائل آمده که دلیلی قوی که یارای اثبات یکی از دیدگاه­های فوق باشد، در دست نیست. در عین حال نگارندگان معتقدند با بهره­گیری از روش قرینه­گرایی که برایند رجوع به مستندات متعدد ظنی است، برای هر یک از پلک­ها، یک­چهارم دیه کامل ثابت دانست.

کلیدواژه ها:

ازاله مجموعی ، ازاله انفرادی ، اجفان ، پلک ها ، دیه ، روایت ظریف