بررسی جوانب مختلف شیرین سازی آب دریا در استان های ساحلی

براساس ماده (۳۶) قانون برنامه ششم توسعه، دولت مکلف است حداقل ۳۰ درصد آب آشامیدنی مناطق جنوبی کشور را با شیرین کردن آب دریا تا پایان اجرای قانون برنامه تامین کند. همچنین وزارت نیرو موظف است تا پایان اجرای قانون برنامه تمهیدات لازم را برای تامین، طراحی و ساخت حداقل معادل ۷۰ درصد آب شیرین کن های مورد نیاز در شهرهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان را با خرید تضمینی آب شیرین شده و نیز مدیریت هوشمند و تجمیع خرید آب شیرین کن از طریق انتقال فناوری به داخل انجام دهد. در حال حاضر ظرفیت های در حال بهره برداری و در حال ساخت شیرین سازی آب دریا برای استان های ساحلی جنوبی به ترتیب حدود ۲۹۵ و ۲۲۹ هزار مترمکعب در شبانه روز است. این مقدار در مقایسه با برخی کشورهای منطقه ناچیز بوده و از طرف دیگر با توجه به طول سواحل جنوبی کشور، توسعه محدود طرح های شیرین سازی آب دریا را نشان می دهد. میزان انرژی مورد نیاز، اقتصاد طرح های شیرین سازی و تاثیرات زیست محیطی آنها ازجمله نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین توجه به چالش ها و مسائل اعتباری و اداری سرمایه گذاران داخلی و خارجی این طرح ها نیز در روان سازی و پیشرفت طرح های مذکور موثر خواهد بود. مسئولان و سیاستگذاران کلان کشور باید توجه داشته باشند که نیاز به شیرین سازی آب دریا در سال های آتی و در آینده نزدیک به شدت افزایش خواهد یافت. نمود اولیه این موضوع در استان های ساحلی هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و خوزستان مشاهده می شود. بنابراین باید سرمایه گذاری ها و زیرساخت های لازم در این زمینه انجام و دولت برای این مناطق برنامه مشخصی داشته باشد. بسیار مهم است که توجه شود برای بسیاری از مناطق یاد شده در حالت طبیعی جایگزین دیگری غیر از شیرین سازی آب دریا وجود ندارد یا نخواهد داشت. بی توجهی به این مقوله در درجه اول تبعات اجتماعی و در درجه دوم تبعات اقتصادی به دنبال خواهد داشت. گفتنی است میزان آب تجدیدپذیر کشور محدود است. به دلیل تغییر اقلیم، همین میزان محدود روبه کمتر شدن است. همچنین به دلیل افزایش جمعیت و توسعه اقتصادی و مصارف، نیاز به آب روبه افزایش است. براساس شاخص های استاندارد بین المللی، برای پایداری منابع و حفظ محیط زیست، همه آب تجدیدپذیر را نمی توان استفاده کرد. حداکثر میزان قابل استفاده از آب تجدیدپذیر، ۴۰ درصد باید باشد که متاسفانه این درصد در ایران بسیار بیشتر از این مقدار است. با نگاهی به توسعه مصارف در آینده باید متذکر شد که معیار ادامه توسعه، از منظر مقدار آب، فقط میزان آب تجدیدپذیر (آب دریافتی از طریق نزولات جوی) نیست. دو عامل مهم دیگر از منظر مقدار آب، وجود دارد. اول: بهره وری و دوم: وجود منابع آب غیر از منابع آب تجدیدپذیر. در این راستا استفاده از شیرین سازی آب دریا می تواند در ترسیم افق توسعه کشور بسیار مهم واقع شده و باید مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد. البته یک حد نهایی برای شیرین سازی آب دریا نمی توان در نظر گرفت و عامل اصلی محدودکننده در این مورد، تاثیر زیست محیطی و قید اقتصادی است. حرکت در این جهت براساس یک برنامه بالادستی از پیش تعیین شده با لحاظ جمیع جوانب و همچنین تامین نیازهای سیاستگذاری و تقنینی مورد نیاز ازسوی دستگاه های ذی ربط می تواند نقش مهمی در استفاده از ظرفیت های دریامحور کشور ایفا کند.