ارزیابی تغییرات الگوی پیچان رودی رودخانه مارون و تحلیل هیدروژئومورفولوژی منطقه مطالعه موردی: رودخانه مارون (از سرچشمه تا ورودی آن به رودخانه جراحی)
محل انتشار: فصلنامه جغرافیای طبیعی، دوره: 10، شماره: 35
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 220
فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JOPG-10-35_001
تاریخ نمایه سازی: 13 آذر 1400
چکیده مقاله:
رودخانهها نقش مهمی در تغییرات لندفرمها بازی میکنند و تاثیر بسزایی بر بهره برداری انسانی از محیطهای پیرامون خود دارند. بررسی تغییرات بستر و مورفومتری رودخانهها از مباحث علم ژئومورفولوژی رودخانهای میباشد. ارزیابی مورفومتری رودخانه از نگاه علوم زمینی و ژئومورفولوژی در مدیریت توسعه پایدار منطقه مهم بوده و از نگاه تغییرشکل بر لندفرمهای منطقه موثر است. در این تحقیق به رودخانه مارون پرداخته میشود که در جنوب غربی کشور قرار دارد و از ارتفاعات حدود ۳۰۰۰ متر از سطح دریا سرچشمه میگیرد. این رودخانه بعد از عبور از سازندهای زمین شناسی زون زاگرس چین خورده وارد دشت بهبهان در جنوب شرقی خوزستان میشود و پس از عبور از ناهمواری تپه ماهوری وارد رودخانه جراحی و سپس وارد خلیج فارس میشود. در این مقاله کل رودخانه مارون از سرچشمه آن تا ابتدای رودخانه جراحی به طول تقریبی ۲۸۰ کیلومتری جهت استخراج مورفومتری آن براساس دو شاخص ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی انتخاب گردید. براساس تعدد رودخانههای دائمی ورودی به رودخانه مارون و ناهمواری منطقه، رودخانه مارون به ۵ بازه مختلف تقسیم شد. در این مقاله برای ارزیابی ضریب خمیدگی از نقطه تغییر انحنا استفاده شده است. علاوه بر دو شاخص مذکور، شاخص جهت جریان طراحی و برای کلیه مسیر رودخانه بدست آورده شده است. در شاخص زاویه مرکزی، میانگین زاویه مرکزی نیز توسط مولفان طراحی و بدست آمد که از آن میتوان برای پیش بینی وضعیت مکانی شکل رودخانه نسبت به وضعیت فعلی آن استفاده نمود. طبق شاخص ضریب خمیدگی رودخانه مارون از نوع سینوسی و از نظر شاخص جهت جریان نیز از نوع شرقی- غربی میباشد. به علت شیب کم پروفیل طولی رودخانه در بازههای انتهایی، الگوی رودخانه بیشتر و سریعتر از سایر بازه ها تغییر الگو میدهد. علت تغییر انحنا و از جمله دلایل تغییر جهت و الگوی رودخانه در بازههای مورد نظر مسائل زمین شناسی و توپوگرافی، اقلیم، تکتونیک و هیدرولوژی منطقه زاگرس میباشد، که در پروفیل طولی رودخانه مارون متفاوت میباشد. دبی بالای رودخانه و نیز نزولات جوی بر الگوی رودخانه مارون به خصوص در بازههای ابتدایی موثر بوده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مهران مقصودی
دانشیارگروه جغرافیای طبیعی(ژئومورفولوژی) دانشکده جغرافیادانشگاه تهران،تهران،ایران
سید محمد زمان زاده
استادیارگروه جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی) دانشکده جغرافیادانشگاه تهران،تهران،ایران
مجتبی یمانی
استادگروه جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی) دانشکده جغرافیادانشگاه تهران،تهران،ایران
عبدالحسین حاجی زاده
دانشجوی دکتری گروه جغرافیای طبیعی(ژئومورفولوژی) دانشکده جغرافیادانشگاه تهران،تهران،ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :