مقایسه سرعت رشد، بیومتری الیاف چوبی و قدرت تطبیق پذیری جمعیت های مختلف گز شاهی (Tamarix aphylla L.) کاشته شده در گرمسار

درخت گز شاهی، گونه ای مقاوم به خشکی است که از نظر زیست-محیطی مهم بوده و چوب آن در برخی کشورها، کاربرد تجاری دارد. هدف از این پژوهش مقایسه جمعیت های گوناگون این گونه از نظر نرخ رشد قطری (پهنای حلقه رویش)، توان سازگاری فیزیولوژی (ویژگی های آوندی) و ویژگی های کاربردی چوب (بیومتری الیاف) بود. بررسی بر روی پایه هایی ده ساله از شش جمعیت این گونه انجام شد که پیش تر از مناطق مختلف ایران (قم، کاشان، خاش، زابل، گرمسار و یزد) گردآوری و در گرمسار کاشته شده بودند. نتایج نشان داد که جمعیت گرمسار بیشترین قطر و رشد عرضی را در بین جمعیت ها دارد. این جمعیت با کوچک نگه داشتن آوندها و در عوض افزایش چشم گیر تعداد آنها بهترین استراتژی را برای سازگاری با اقلیم سرد و خشک از خود نشان داد. همین امر دلیل رشد بهتر عرضی آن نیز بوده است. باآنکه ویژگی های بیومتری الیاف و نسبت های کاغذسازی بین جمعیت ها اختلاف آماری معنی داری نشان داد اما این اختلاف ها آنقدر فاحش نبودند که درعمل تاثیر مهمی در کیفیت کاغذ حاصله داشته باشند. از این رو، با آنکه جمعیت یزد از نظر پارامترهای کاغذسازی کیفیت بهتری داشت ولی گزینش جمعیت برتر برای این صنعت تنها با اتکا بر بیومتری الیاف درست نبوده و باید به ویژگی های دیگر چون حجم چوب تولیدی، سازگاری با رویشگاه و نرخ زنده مانی نهال ها اهمیت بیشتری داد. همبستگی مثبت یافت شده بین پهنای حلقه های رویشی و طول الیاف از منظر زراعت چوب بسیار مطلوب است چراکه تیمارهایی که به افزایش سرعت رشد می انجامند، درعین حال ویژگی های الیاف را نیز بهبود خواهند بخشید. درمجموع می توان نتیجه گرفت که جمعیت گرمسار بهترین گزینه برای کاشت و پرورش گز شاهی از نظر تطبیق پذیری با محیط و زراعت چوب است.

کلیدواژه ها:

پروونانس ، توارث پذیری ، آوند ، اکوفیزیولوژی ، زراعت چوب ، تفاوت ژنتیکی