پایش پدیده تغذیه گرایی در دریاچه سد مخزنی اکباتان با بهره گیری از شاخص غنی شدگی کارلسون

مقدمه و اهمیت موضوع: امروزه به دلیل رشد جمعیت و توسعه صنایع، آلودگی های مختلفی وارد منابع آب سطحی می گردد. یکی از پدیده های که در آب های سطحی موجب زوال کیفیت آب می شود بروز تغذیه گرایی می باشد که در اثر ورود مواد مغذی بالاخص نیترات و فسفات به منابع آبی به وجود می آید. در مخازن مرتفع مانند سد مخزنی اکباتان همدان به علت شرایط خاصی که در آن بوجود می آید پتانسیل ایجاد این پدیده بسیار بالا می رود و به علت رشد فزاینده جلبک ها در آن مطبوع نمی باشد. لذا در این مطالعه به بررسی وضعیت تغذیه گرایی دریاچه مذکور با استفاده از شاخص تغذیه گرایی کارلسون پرداخته شده است. مواد و روشها: در این پژوهش در ابتدا پارامترهای فسفات، نیترات و کلروفیل a در ماه های مختلف سال ۱۳۸۹ و در اواسط هر ماه در عمق ۵/۰ متری آب در نقاط مختلف سطح دریاچه نمونه برداری شد و با استفاده از روش های استاندارد اندازه گیری گردید، سپس شاخص غنی شدگی کارلسون ، با استفاده از روابط ریاضی تعیین گردیدد. نتایج و بحث: مغذی ترین حالت تغذیه گرایی مربوط به مردادماه (۶۶/۵۳ اتروفیک) و کمترین حالت مربوط به بهمن ماه (۹۷/۴۵ اتروفیک) بوده است که نشان دهنده این موضوع می باشد که مخزن در فصل زمستان به سمت شرایط نیمه مغذی بهبود یافته است. همچنین در ایستگاه شماره ۶ که ورودی دریاچه می باشد بالاترین حالت تغذیه گرایی مشاهده گردید. باتوجه به بررسی شاخص کارلسون و نسبت N/P عامل اصلی تغذیه گرایی در دریاچه ترکیبات فسفری بوده است که از منابع برون مخزنی وارد دریاچه گردیده است. نتیجه گیری: شاخص غنی شدگی نشان داد در اکثر ماه های سال دریاچه دارای شرایط مغذی خطرناک می باشد که این پدیده می تواند در سال های خشک تشدید یابد وموجب کاهش شدید اکسیژن محلول در آب و به تبع آن کاهش کیفیت آب ورودی به تصفیه خانه گردد.

کلیدواژه ها:

Ekbatan reservoir dam ، Eutrophication indexes ، Carlson ، سد مخزنی اکباتان ، تغذیه گرایی ، شاخص غنی شدگی کارلسون