ارزیابی امنیت آبی ایران در سطح استانی با استفاده از شاخص ترکیبی

امنیت آبی رویکردی فراگیر در مدیریت منابع آب است که ارزیابی آن می تواند تصویر جامعی از وضعیت منابع آب و مشکلات ناشی از مدیریت این منابع ارائه کند. این رویکرد برای کشور ایران که درگیر مشکلات درهم تنیده در زمینه مدیریت منابع آب و محیط زیست است، می تواند راه گشا باشد. در این پژوهش ابتدا شاخص امنیت آبی استانی با استفاده از روش نیمه جبرانی تجمیع هندسی توسعه داده شد. برای این شاخص سه بعد کلیدی منابع، دسترسی و اقتصاد در نظر گرفته شده است. در نهایت استان های ایران با استفاده از این شاخص ارزیابی و رتبه بندی شدند که در این ارزیابی برای هر استان عددی بین صفر (برای بدترین وضعیت) و یک (برای بهترین وضعیت) به عنوان شاخص امنیت آبی محاسبه شد. نتایج این پژوهش مشخص کرد که مقدار شاخص امنیت آبی برای هیچ کدام از استان های ایران، بیش تر از ۴۳/۰ نمی شود که نشان دهنده وضعیت نامطلوب همه استان های ایران از منظر شاخص امنیت آبی است. استان های مرز شرقی و قسمت شرقی فلات مرکزی بدترین وضعیت ها را از منظر شاخص امنیت آبی دارند؛ استان های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، یزد و کرمان استان هایی هستند که کم ترین مقادیر شاخص امنیت آبی برای آنها ثبت شده است (همگی کم تر از ۲۲/۰). استان مازندران با مقدار ۴۳۲/۰ در شاخص امنیت آبی، در رتبه اول قرار گرفته است، که دلیل اصلی آن وضعیت مطلوب این استان از منظر بعد منابع است. آذربایجان شرقی با کسب مقدار ۴۱۶/۰، به دلیل وضعیت متعادل و بالاتر از میانگین در همه ابعاد کلیدی امنیت آبی، در رتبه دوم قرار گرفته است. استان هرمزگان نیز با کسب مقدار ۳۸۶/۰، به دلیل ثبت بهترین وضعیت در بعد اقتصاد در جایگاه سوم قرار گرفته است. 

کلیدواژه ها:

امنیت آبی ، امنیت دسترسی به آب ، تجمیع هندسی ، شاخص ترکیبی