تحلیل همدید عوامل موثر در فراوانی روزهای گردوغباری غرب کشور

سامانه­های همدیدی موثر در گردوغبارهای غرب کشور براساس داده­های ثبت شده­ ایستگاه­های هواشناسی با استفاده از روش آماری تحلیل مولفه­های اصلی و بکارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد شناسایی قرار گرفت. برای دستیابی به این هدف از داده­های تعداد روزهای همراه با گردوغبار مشاهده شده در ۵۰ ایستگاه هواشناسی در فاصله زمانی ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۵ استفاده شد. نتایج بدست آمده از بکارگیری روش PCA نشان داد که ۵ سامانه سینوپتیکی (یا ۵ مولفه اول) قادر به تبیین ۱۲/۶۹ درصد واریانس تغییرات فضایی گردوغبارهای غرب کشور است. در گام بعد به منظور شناسایی سامانه­های مذکور، ضریب همبستگی هر یک از ایستگاه­ها با هر یک از مولفه­ها به محیط GIS Arc منتقل و با استفاده از روش درونیابی کریجینگ الگوهای سینوپتیک تاثیرگذار بر گردوغبارها شبیه­سازی شدند. با مقایسه و تطابق نقشه­های استخراج شده با نتایج حاصل از مطالعات انجام شده در زمینه سامانه­های سینوپتیک ایجادکننده گردوغبارها در غرب کشور؛ مشخص گردید که سامانه پرفشار آزور از طریق ایجاد کم­فشارهای گرمائی سطح زمین بیشترین نقش را در پراکندگی فراوانی روزهای گردوغباری در غرب ایران دارد.

کلیدواژه ها:

گردوغبار ، سامانه های سینوپتیک ، تحلیل مولفه های اصلی ، غرب ایران