نگاهی به اشعار عرفانی ابن الکیزانی

ابن­الکیزانی، عارف و صوفی مصری قرن پنج هجری است. او به عنوان فقیه و عارف بر شعر نیز دستی داشته، اما فقط تعداد اندکی از اشعار او برجای مانده است. از آنجایی که شعر یکی از راه های بیان حقایق بیان ناپذیر عرفانی است سعی شده است در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیل، اشعار ابن­الکیزانی از این بعد، مورد بررسی قرار گیرند. ویژگی­های غالب اشعار عارفان همچون؛ استفاده از نماد و کنایه، استفاده از بحور شعری مشهور، اندک بودن تعداد اشعار، مبالغه، تشبیهات خاص و تقلید در اشعار او نیز به چشم می­خورد. جدای از مضامین وعظ و ارشاد که در شعر او شاهد هستیم، عشقی که در اشعار خود به بیانش پرداخته، به سه دسته­ تقسیم می­گردند؛ اشعاری که معشوق مونث است، اشعاری که معشوق مذکر است و اشعاری که معشوق جمع است. حضور معشوق مونث را در تمام اشعار عرفانی می­توان یافت که نمودی از عشق الهی هستند. معشوق مذکر نیز می­توان به نوعی بیانگر اعتقادات مذهبی باشد و قائل بودن ابن­الکیزانی به تشبیه و تجسیم می­تواند در این نوع نگرش او تاثیرگذار بوده باشد اما برای جمع آوردن معشوق توجیه خاصی نمی توان ذکر نمود. اما با این حال محتوای آنها یکیست؛ دوری و هجران و رنج معشوق، سختی عشق، اعراض معشوق و سرزنش دیگران.   

کلیدواژه ها:

ابن الکیزانی ، شعر ، عشق ، عرفان