بررسی تغییرات کاربری اراضی منطقه اسفراین خراسان شمالی در چهار دهه گذشته

طبق مطالعات انجام شده در استان خراسان شمالی، تغییرات کاربری اراضی بیشترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه داشته است؛ و افزون بر آن، فقدان اطلاعات مکان دار دقیق و روزآمد از مهم ترین مشکلات پایش تغییرات کاربری اراضی در این استان به شمار می آید. بدین ترتیب و با توجه به این کمبود، هدف مطالعه حاضر همانا آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی منطقه اسفراین در استان خراسان شمالی در ۳۶ سال گذشته بوده است. بدین منظور تصاویر ماهواره لندست از دو دوره زمانی شامل سال های ۱۳۵۲ و ۱۳۸۸ شمسی انتخاب شدند و تصحیحات هندسی و رادیومتریک نیز بر تصاویر اعمال گردیدند. سپس با استفاده از روش های مختلف- از جمله طبقه بندی فازی- نقشه کاربری اراضی تهیه و از روش مقایسه پس از طبقه بندی برای آشکارسازی تغییرات استفاده شد. مطابق نتایج، کلاس زراعت آبی بیشترین تغییرات را در مقایسه با دیگر کاربری ها داشته و مساحت آن از ۴۲۶۹ هکتار به ۱۵۵۸۶ هکتار رسیده است. کاربری شهری اسفراین و کارخانجات و تاسیسات مختلف مانند کارخانه های فولاد و لوله گستر و همچنین سد اسفراین نشانگر حدود ۶۲۹ هکتار افزایش سطح بوده است. در مقابل، وسعت کاربری های مرتع و زراعت آبی- باغ ها، به دلیل احداث تاسیسات و سد اسفراین بسیار کاهش یافته اند. از جمله دگرگونی ها یا تغییرات مثبت محیطی رخ نموده در منطقه، ایجاد و توسعه منطقه حفاظت شده ساریگل طی ۳۶ سال اشاره شده است، که به احیای سطحی حدود ۱۲ هزار هکتار از مراتع و اراضی بدون پوشش انجامیده است. همان گونه که نتایج نشان می دهند فناوری سنجش از دور می تواند به عنوان ابزار مدیریتی بسیار کارآمدی در توسعه و حفظ منابع طبیعی کشور مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

کاربری اراضی ، طبقه بندی نظارت شده ، طبقه بندی فازی ، پایش ، اسفراین