مدل ارزیابی و کاهش خطرپذیری زلزله در بافت های تاریخی مطالعه موردی: بازار تاریخی اردبیل

وقوع زلزله در بافت های تاریخی با ارزش اقتصادی نظیر بازارهای سنتی ضمن آسیب به زیرساخت های هویتی شهرها، می تواند تبعات گسترده اجتماعی و اقتصادی در جامعه به همراه داشته باشد. علی رغم اهمیت زیاد این بافت ها، مطالعات اندکی در خصوص ارتقای ایمنی و مدیریت بحران بافت های تاریخی در برابر زلزله شده است و این مسئله ضرورت انجام پژوهش های مرتبط را آشکار می کند.در این مقاله با هدف شناخت وضعیت خطرپذیری لرزه ای بافت های تاریخی دارای ارزش اقتصادی  فرهنگی، مدل جدیدی بر مبنای ترکیب شاخص های خطر، آسیب پذیری لرزه ای و ظرفیت های مقابله در برابر زلزله عرضه شده است. این شاخص ها و مقادیر کمی مولفه های مربوطه بر مبنای بررسی تبعات زلزله های گذشته، مطالعه ادبیات فنی مرتبط، و ارزیابی های تحلیلی و چندجانبه تعیین شده است. همچنین ضرایب وزنی این شاخص ها بر اساس نظر متخصصان امر و با استفاده از روش AHP تعیین گردیده است. مدل عرضه شده سپس به صورت موردی به منظور تعیین خطرپذیری لرزه ای در بازار سنتی شهر اردبیل استفاده شد و نحوه اصلاح شاخص های تاثیرگذار در بهبود خطرپذیری متناسب با مداخلات اجرایی بررسی گردید. این ارزیابی نشان داد که مدل پیشنهادی قابلیت ارزیابی میزان خطرپذیری لرزه ای بازار های سنتی را دارد و با استفاده از آن می توان مداخلات کاهش خطرپذیری و عرضه برنامه های کوتاه مدت، میان مدت، و بلندمدت را شناسایی و ترتیب انجام آن ها را اولویت بندی کرد.

کلیدواژه ها:

شاخص خطرپذیری زلزله ، بافتهای تاریخی تجاری ، مدیریت بحران ، بازار تاریخی اردبیل