شناسایی مولکولی ماهیان زینتی بومی آفانیوس زاگرس (Aphanius vladykovi) و آفانیوس گنو (Aphanius ginaonis) با استفاده از ژن سیتوکرم اکسیداز در ایران

این تحقیق با هدف شناسایی مولکولی و با استفاده از ژن سیتوکروم اکسیداز دو گونه از ماهیان زینتی بومی ایران به ­نام ­های آفانیوس زاگرس (Aphanius vladykovi) و آفانیوس­گنو(Aphanius ginaonis) انجام گردید. تعداد پنج نمونه از هر­گونه ماهیان مورد نظر از مناطق، پارک سرچشمه (شهر الونی، استان چهارمحال و بختیاری) و چشمه گنو (بندرعباس) جمع ­آوری گردید و پس از شناسایی از نظر مرفولوژیک و استخراج DNA، توالی ­یابی گردیدند. سپس­ با استفاده از نرم ­افزار BioEdit و در پایگاه NCBI میزان همولوژی توالی ­های به دست آمده سنجیده شد. آنالیز درخت تکاملی به ­روش نزدیک­ ترین هم جواری و پارسیمونی بر­ اساس مدلKimura ۲-parameter با استفاده از نرم ­افزار مگا انجام گردید. نتایج نشان داد این گونه ­ها در نواحی مختلف استان فارس (A. vladykovi) و کشور ترکیه از لحاظ ژنتیکی به ­هم نزدیک بوده و یک کلاید را با دو خوشه خواهری در کنار گونه ­های متعلق به عرض ­های شمالی ­تر از کشور ترکیه مانند: Aphanius anatoliae، Aphanius sureyanus، Aphanius maeandricus و هم چنین Aphanius iconii تشکیل می­ دهند. بیش ترین اختلاف ژنتیکی در بین نمونه ­های آفانیوس زاگرس از چشمه پارک سرچشمه  و آفانیوس سوریانوس از کشور ترکیه قابل مشاهده است که با توجه به ­شکاف عمیق جغرافیایی بین مناطق یاد شده دور از انتظار نبود. در­ ضمن گونه آفانیوس گنو در یک کلاید جداگانه با فاصله ژنتیکی زیاد خود را نشان می ­دهد. عوامل مختلف زمین ­شناختی باعث شد که ماهی گنو با اختلاف زیاد خود را از دیگر گونه مورد مطالعه جدا و در منطقه هرمزگان مستور نماید. در­ نتیجه جریان ژنی بین این منطقه و دیگر مناطق متوقف شده و باعث گردید که ماهی آفانیوس ­گینونیس به ­صورت یک گونه منحصر به­­ فرد باقی بماند.

کلیدواژه ها:

آفانیوس زاگرس (Aphanius vladykovi) ، آفانیوس گنو (Aphanius ginaonis) ، ژن سیتوکرم اکسیداز ، توالی یابی