مسیر یابی رخداد گرد و غبار در نواحی غرب و جنوب غرب ایران (سپتامبر ۲۰۰۸)

یکی از مهم­ترین چالش­های زیست محیطی سال­های اخیر در منطقه خاورمیانه و ایران، رخداد گرد و غبار می­باشد. پایش و کنترل کیفیت ذرات گرد و غبار، در سطح وسیع و با روش­هایی که از سرعت و دقت بیش تر و هزینه کم تری برخوردار باشند، از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این تحقیق نقش تاوایی نسبی در شکل­گیری رخداد گرد و غبار در نواحی غرب و جنوب غرب کشور بررسی می گردد. به علاوه شاخص اختلاف دمای درخشندگی معرفی شده، بارزسازی گرد و غبار بر اساس خصوصیات مربوط به دمای درخشندگی در محدوده مادون قرمز حراراتی سنجنده مادیس ارائه و آستانه­های دمایی به منظور تفکیک این رخداد از اراضی بیابان، ابرها و نیز گرد و غبار موجود بر روی دریا تعیین می گردد. به منظور ردیابی مسیر ذرات گرد و­ غبار مدل لاگرانژی HYSPLIT به کار گرفته شده است. پس از بارزسازی و مسیر یابی پس گرد ذرات گرد و غبار، مناطق بیابانی عراق به عنوان کانون­های شکل­گیری گرد و غبار مورد مطالعه شناسایی شدند. به منظور اعتبارسنجی، بین دید افقی ایستگاه­های هم دیدی موجود در منطقه و اختلاف دمای درخشندگی باندهای ۳۱ و ۳۲ سنجنده مادیس همبستگی قوی با ضریب ۸۲۶/۰ به دست آمد. هم چنین در ارتباط با اختلاف دمای درخشندگی و MODIS AOT در محدوده ۵۵۰ نانومتر مقدار ضریب همبستگی ۷۴۹/۰ محاسبه گردید. نتایج ناشی از مطالعه هم زمان بارزسازی گرد و غبار با استفاده از داده­های ماهواره­ای، بررسی دینامیکی و مدل سازی عددی به منظور تعیین عوامل تاثیر گذار در شکل­­گیری  و ردیابی مسیر ذرات گرد و غبار و اعتبارسنجی آن با  استفاده از داده­های ایستگاه های هم دیدی و سنجش آلودگی هوا حاکی از توانایی این رهیافت  به منظور پیش­بینی و پیش­آگاهی رخداد گرد و غبار در منطقه می­باشد. 

کلیدواژه ها:

گرد و غبار ، تاوایی نسبی ، دمای درخشندگی ، مادیس