بررسی ساختار جمعیت و تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های جو با استفاده از نشانگرهای مولکولی AFLP

کاهش تنوع ژنتیکی موجب آسیب پذیری شدید محصولات زراعی در برابر تنش های محیطی، آفات و بیماری ها و در نتیجه کاهش عملکرد می شود. در این آزمایش تنوع ژنتیکی ۷۷ ژنوتیپ جو با استفاده از هفت جفت آغازگر AFLP بررسی شد. در مجموع ۲۴۵ نوار ایجاد شد که از بین آنها ۲۲۷ نوار چندشکل بودند و میانگین تعداد نوارهای چندشکل، ۳۲.۴۲ نوار در هر نشانگر بود. میانگین درصد چندشکلی و محتوای اطلاعات چندشکل نیز به ترتیب ۹۲.۳۷ درصد و ۰.۴۳ بود. بررسی کلی آماره های تنوع ژنتیکی از جمله تعداد آلل موثر، تنوع ژنی نی و شاخص شانون نشان داد که از بین هفت ترکیب آغازگری، سه ترکیب E۹۰-M۱۶۰ ، E۱۰۰-M۱۶۰ و E۱۰۰-M۱۵۰ نسبت به سایر ترکیب­ها مقادیر بالاتری را به خود اختصاص دادند و در حقیقت در تمایز ژنوتیپ ها نقش بارزتری ایفا نمودند و از این­رو، این ترکیب­ها برای مطالعات بعدی روی جو با استفاده از نشانگرهای AFLP پیشنهاد می شوند. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش اتصال همسایه­ها، ژنوتیپ ها را به شش گروه تقسیم کرد که با تقسیم بندی ژنوتیپ ها از لحاظ تیپ سرد، گرم یا معتدله مطابقت نسبی داشت، اما این مطابقت جامع نبود. از سوی دیگر، تجزیه ساختار ژنتیکی ژنوتیپ­ها با استفاده از نرم افزار STRUCTURE نشان داد که ساختار جمعیت به دو زیرجمعیت اصلی قابل تفکیک است. بر این اساس ۲۱ و ۳۵ ژنوتیپ به ترتیب به گروه ۱ و ۲ منتسب و ۲۱ ژنوتیپ نیز به عنوان مخلوط شناخته شدند. ژنوتیپ های مربوط به هر زیر جمعیت از لحاظ ساختار و فراوانی آللی بیشترین شباهت را با هم داشتند و متفاوت از سایر گروه ها بودند. اطلاعات حاصل از پژوهش حاضر را می توان در برنامه های اصلاحی بعدی همانند مکان یابی ارتباطی استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

آماره های تنوع ژنتیکی ، ترکیبات آغازگری ، ساختار ژنتیکی