توزیع جغرافیایی ژن های بهاره سازی در ارقام و لاین های گندم ایران

توانایی ارقام گندم در واکنش به تنش سرما که به وسیله فرایند سازگاری به محیط مانند نیاز به بهاره­سازی و واکنش به طول روز کنترل می­شود، از عواملی است که می­تواند موفقیت کشت گندم را در این مناطق تضمین نماید. از این­رو، اطلاع از توزیع اکو- جغرافیایی ژن­های دخیل در بهاره سازی از ضروریات یک برنامه اصلاحی مدرن است. در این تحقیق، ۱۰۴ لاین و رقم گندم نان ایران از نظر این ژن­ها مورد بررسی قرار گرفتند. از آغازگرهای اختصاصی مبتنی بر واکنش­های زنجیره­ای پلیمراز (STS-PCR) برای شناسایی آلل­های موثر در این صفت در مکان­های ژنی Vrn-A۱، Vrn-B۱، Vrn-D۱استفاده و برای هر منطقه، لایه­های اطلاعاتی پراکندگی آلل­ها با استفاده از نرم­افزار GIS Map تهیه شد. نتایج نشان داد که تیپ بهاره، ۵/۶۵ درصد از کل ارقام را شامل می­شود که این میزان بسته به میزان سرما در مناطق مختلف متغیر بود. تنوع تیپ رشدی این ارقام در بین اقلیم­های مختلف ایران وابسته به سرمای زمستان بود. تیپ بهاره غالبا سازگار با اقلیم­های گرم جنوب و معتدل بود، یعنی مناطقی که متوسط دمای دی­ماه آنها بالای چهار درجه سلسیوس است. در مقابل، تیپ زمستانه سازگار با اقلیم سرد بود، یعنی مناطقی که متوسط دمای دی­ماه آنها بین منهای هفت تا چهار درجه سلسیوس در نوسان است. با تعیین ژنوتیپ ارقام بر اساس این صفات مرتبط با سازگاری و اطلاع از توزیع جغرافیایی آنها، به­نژادگران قادر خواهند بود تا نسل­های در حال تفکیک را به سمت ژنوتیپ­های با قابلیت سازگاری بهتر سوق دهند.

کلیدواژه ها:

تیپ بهاره ، تیپ زمستانه ، سازگاری ، سرما ، نرم افزار GIS Map