مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در ژنوتیپ های برنج از طریق GGE بای پلات

روش GGE بای پلات با بهره گیری از روش های چند متغیره، علاوه بر تجزیه و تحلیل مناسب داده ها، کار تفسیر نتایج را تسهیل می کند. در این آزمایش تعداد ۱۰ رقم محلی و اصلاح شده با دارا بودن خصوصیات کمی و کیفی مطلوب در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سه منطقه رشت، آبکنار و چپرسر طی دو سال زراعی ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از روش GGE بای پلات نشان داد که شش ژنوتیپ BC۲۵، BC۴، RI۱۸۴۴۶-۱۳، RI۱۸۴۳۵-۱۳، حسنی و آبجی بوجی در راس چند ضلعی قرار گرفتند و بیشترین فاصله را از مرکز بای پلات داشتند و بنابراین، از نظر عملکرد دانه بهترین یا ضعیف ترین ژنوتیپ­ها در همه محیط ها و یا حداقل در تعدادی از محیط های مورد مطالعه بودند. در این مطالعه، ژنوتیپ های BC۹، BC۲۵، RI۱۸۴۳۶-۴۶ و صالح دارای عملکرد و پایداری زیاد، BC۴ دارای عملکرد زیاد و پایداری متوسط، RI۱۸۴۴۶-۱۳ دارای عملکرد زیاد و پایداری کم، RI۱۸۴۳۵-۱۳ دارای عملکرد و پایداری کم، حسنی دارای عملکرد کم و پایداری متوسط و آبجی بوجی و RI۱۸۴۳۰-۷۴ دارای عملکرد کم و پایداری زیاد بودند. در مجموع بر اساس نتایج این پژوهش، لاین BC۴ (حاصل تلاقی برگشتی رقم آبجی بوجی به عنوان والد دوره­ای و رقم صالح به عنوان والد بخشنده)، که دارای پایداری متوسط و عملکرد دانه قابل قبول (۵/۵-۵ تن در هکتار) بود، با برخورداری از میزان آمیلوز متوسط (۲۱-۲۰ درصد)، دوره رشد مناسب (۱۱۵-۱۱۰ روز) و ارتفاع بوته مطلوب (۱۱۰-۱۰۵ سانتی متر)، به عنوان ژنوتیپ برتر (پرمحصول و پایدار) این آزمایش انتخاب شد که جهت کشت در شرایط محیطی استان­های شمالی کشور پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه ها:

آزمایش های چند ناحیه ای ، پایداری ، عملکرد دانه