اثر روش های مختلف خاک ورزی و میزان بقایای گیاهی بر عملکرد، اجزای عملکرد و بازده اقتصادی گندم

به­منظور مطالعه اثر روش­های مختلف خاک­ورزی و میزان بقایای گیاهی بر عملکرد، اجزای عملکرد و بازده اقتصادی گندم، آزمایشی به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی گناباد در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ اجرا شد. سه روش خاک­ورزی شامل ۱- خاک­ورزی متداول (شخم + دیسک + تسطیح + ایجاد فارو + کاشت با خطی­کار)، ۲- کم­خاک­ورزی (دیسک + ایجاد فارو + کاشت با خطی­کار) و ۳- بی­خاک­ورزی (کاشت با بذرکار کشت مستقیم) در کرت­های اصلی و سه مقدار بقایای گیاهی شامل بدون بقایا، حفظ ۳۰ درصد بقایا و حفظ ۶۰ درصد بقایا در کرت­های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر روش­های خاک­ورزی و میزان بقایا بر تجمع ماده خشک، عملکرد زیست­توده، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی­دار نشد. اثر خاک­ورزی در سطح احتمال ۵ درصد فقط بر تعداد سنبله در متر مربع معنی­دار بود. بیشترین عملکرد زیست­توده از تیمار بی­خاک­ورزی به­دست آمد. با افزایش میزان بقایا از صفر به ۶۰ درصد، عملکرد زیست­توده و عملکرد دانه به­طور نسبی افزایش یافت و بیشترین مقادیر آنها از تیمار حفظ۶۰ درصد بقایا حاصل شد، به­طوری­که بیشترین عملکرد دانه از تیمار توام خاک­ورزی متداول با کاربرد ۶۰ درصد بقایا به­دست آمد. از نقطه نظر اقتصادی، تیمار خاک­ورزی متداول با حذف بقایا برترین بود و تیمار کم­خاک­ورزی با حفظ ۳۰ درصد بقایا در رتبه دوم قرار گرفت و در مقایسه با دیگر تیمارهای خاک­ورزی و حفظ بقایا از درآمد خالص بالاتر و نرخ بازده بیشتری برخوردار بودند.

کلیدواژه ها:

بدون خاک ورزی ، خاک ورزی متداول ، درآمد خالص ، عملکرد دانه ، کشاورزی حفاظتی