برآورد پارامترهای ژنتیکی برخی صفات مرفوفیزیولوژیک گندم نان با استفاده از تلاقی های دای آلل

به­منظور برآورد پارامترهای ژنتیکیبرخیصفات مورفوفیزلوژیک در گندم نان،شش ژنوتیپگندم و بذرهای حاصل از تلاقی دای آلل یک طرفهآن­ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران ارزیابی شدند. بررسی ضریب رگرسیون نشان داد که فرضیات مدل افزایشی- غالبیت برای صفات تعداد روز تا ظهور سنبله و رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، طول سنبله، طول خروج سنبله از برگ پرچم و وزن هزار دانه وجود نداشت. هر دو اثر افزایشی و غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی صفات قدرت رشد گیاهچه، طول دوره پر شدن دانه، محتوی کلروفیل، دمای کانوپی، طول دانه و عملکرد دانهنقش داشتند، اما سهم اثر غیرافزایشی نسبت به جزء افزایشی ارجحیت داشت. متوسط درجه غالبیت ژن­ها برای اینصفات به­ترتیب برابر با ۰۲/۱، ۰۵/۱، ۳۲/۱، ۴۱/۱، ۳۹/۱ و ۶۲/۱ بود که عمل فوق غالبیت ژن ها را در کنترل این صفات نشان می­دهد. نتایج حاصل از تحلیل گرافیکی هیمن نشان داد که افزایش قدرت رشد گیاهچه، عملکرد دانه، طول دانه و دمای کانوپی، به­وسیله آلل های مغلوب و افزایش محتوی کلروفیلتوسط آلل های غالب کنترل می شود. نقش عمل غیرافزایشی و فوق غالبیت ژن­ها در کنترل عملکرد دانه، نشان دهنده امکان استفاده از پدیده هتروزیس در اصلاح این صفت مهم در ارقام جدید گندم می باشد. تلاقی هایDAMARA-۶ ICW۹۹-۰۴۲۷-۸AP-۰AP-۰AP-۳AP-۰AP× کوهدشت وPASTOR/۲*SITTA//PBW۳۴۳*۲/KUKUNA× کوهدشت، با توجه به برخورداری از هتروزیس بالا و نیزبیشترین میزان عملکرد دانه در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه در این تحقیق،جهت استفاده از پدیده هتروزیسدر برنامه های اصلاح عملکرد دانه در گندم پیشنهاد می شوند.

کلیدواژه ها:

تحلیل گرافیکی هیمن ، درجه غالبیت ، وراثت پذیری