ارزیابی خصوصیات جوانه زنی و دماهای کاردینال گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgar)

جوانه زنی فرآیند فیزیولوژیکی است که در استقرار مطلوب و عملکرد نهایی گیاه عامل مهم و تعیین کننده ای بشمار می رود. این فرآیند توسط عوامل محیطی متعددی مانند درجه حرارت، رطوبت و نور تحت تاثیر قرار می گیرد و در این میان درجه حرارت تاثیر مهمی بر خواب و جوانه زنی بذور دارد. به همین منظور جهت ارزیابی سطوح مختلف درجه حرارت بر شاخص های جوانه زنی گیاه دارویی رازیانه و تعیین دمای کاردینال (حداقل، بهینه و حداکثر) این گیاه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت سطح دمایی (۱، ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰ و ۴۰ درجه سانتی گراد) و چهار تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال ۱۳۹۰-۱۳۸۹ انجام شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که جوانه زنی این گیاه در دامنه ی وسیعی صورت نمی گیرد، به طوری که جوانه زنی این گیاه در گستره دمایی ۳۰-۱۵ درجه سانتی گراد صورت گرفته اما بالاترین درصد جوانه زنی مربوط به دمای ۱۵ درجه سانتی گراد بوده است. سرعت جوانه زنی در دامنه ۲۵-۱۵ درجه سانتی گراد از لحاظ آماری مشابه و تنها در خارج از این محدوده کاهش معنی داری را نشان داد. متوسط زمان جوانه زنی تحت تاثیر تیمارهای درجه حرارت قرار گرفته و کوتاهترین زمان لازم برای جوانه زنی در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد مشاهده شد. بهترین مدل در ارتباط با دمای کاردینال این گیاه مدل پنج پارامتری بتا بود و با توجه به نتایج بدست آمده از این مدل، دمای مطلوب جوانه زنی در مورد رازیانه ۱۹ درجه سانتی گراد، حداقل دمای مورد نیاز ۱۰ درجه سانتی گراد و حداکثر ۴۳ درجه سانتی گراد بدست آمد.

کلیدواژه ها:

درجه حرارت ، رازیانه ، سرعت جوانه زنی ، متوسط زمان جوانه زنی ، مدل های رگرسیونی