پوپولیسم و کورپوراتیسم در پهلوی دوم: ابزارهایی نرم برای یک اقتدارگرایی سخت

این مقاله نشان می دهد که پهلوی دوم، از دهه ۱۳۴۰ به این سو، به سمت نوعی اقتدارگرایی سخت حرکت کرده است و عموما چنین استدلال می شود که این اقتدارگرایی بیش تر از طریق سازوبرگ های سرکوب عریان، مانند ارتش و نیروهای امنیتی ساواک، محقق شده است. در این مقاله مشخص می شود که رژیم پهلوی در این مسیر از سازوبرگ های سرکوب رقیق و ناپیدا، مانند ابزارهای پوپولیستی و کورپوراتیستی، نیز بهره گرفته است. بر این اساس، اولا روشن می شود که این رژیم چگونه با توسل به این ابزارها درصدد مقابله با بحران نفوذ دولت مرکزی در مناطق پیرامونی؛ تضعیف طبقات بالا مانند زمین داران، بورژوازی صنعتی، و بورژوازی تجاری؛ و کسب رضایت و سکوت سیاسی طبقات پایین مانند دهقانان و کارگران برآمد. ثانیا مشخص می شود که رژیم چگونه از طریق این ابزارها به دست کاری در ساختار نهادهای صنفی پرداخت، نهادهای صنفی مستقل را برچید و نهادهای صنفی وابسته دولتی را جانشین آن ها کرد، و نهایتا جامعه مدنی را به حوزه ای تبدیل کرد که طرح استیلای رژیم در آن پی ریخته می شد. با این حال، انقلاب سال ۱۳۵۷ نشان داد که این شیوه مهندسی اجتماعی چگونه با تعمیق بحران مشارکت می تواند به شورش اجتماعی بینجامد.

کلیدواژه ها:

کلیدواژه ها: کورپوراتیسم ، پوپولیسم ، اقتدارگرایی سخت ، ابزارهای نرم ، پهلوی دوم