مدل ذهنی و تصمیمات آل بویه ، رفتار آل بویه با مافوق و هم ترازان و زیر دستان

آل بویه یا بوبیان در سال ۴۴۷- ۳۲۰ ق حکومتی ایرانی از دودمان های دیلمی شیعه پس از اسلام است که در بخش مرکزی ، غربی و جنوبی ایران و عراق فرمانروایی می کردند.موسسین این سلسله علی - حسن و احمد سه پسر دیلمی بویه بودند.که در رکاب مرداویج و پس از او ترقی کردند. رخ دادهای بعدی نشان داد آنها رهبرانی توانمند و پرتکاپو بودند.علی که اصفهان را در دست داشت به جنوب لشکر کشید و فارس را به چنگ آورد، در حالیکه حسن جبال را به تملک خود در آورد و احمد کرمان و خوزستان را در دست گرفت.در عرصه سیاست گذاری اجتماعی الگوهایی را در پیش می گیرند که به انسجام و همبستگی اجتماعی منجر می شوند بررسی این مساله درحکومت شیعی آل بویه ، که در قرن چهارم و پنجم هجری به بخش بزرگی از جغرافیای جهان اسلام را در تسلط داشتند و بیش از یک قرن حکومت کردند و توانستند رنسانس اسلامی را ایجاد کنند.تفاوت عمده تشکیلات اداری دوره آل بویه، نسبت به حکومت های قبل استفاده و به کار گیری افراد شایسته و فاضل بدون درنظر گرفتن اصالت نژادی، خانوادگی و تعلقات مذهبی بود. افرادی از زرتشتیان، مسیحیان، مسلمانان شیعه و سنی در دربار و دیوان ها به کار اشتغال داشتند.از نظر تشکیلات سیاسی، امیر محسوب می شدند.آنان دارای دیوان های وزارت، رسائل، قضا، سپاه و برید بودند. در این مقاله به ساختار اداری و سیاسی حکومت در دوره تاریخی آل بویه پرداخته شده است.اداره امر وزارت به وسیله دو نفر در یک زمان نیز از دیگر مشخصه های بارز وزارت در دوره آل بویه است،