حذف یارانه سوخت و کاهش آلودگی هوا در مشهد (با استفاده از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه)

زمینه و هدف: آلودگی هوای شهری یکی از بزرگ­ترین پیامد­های شهرنشینی می­باشد که در نتیجه آن هر روز بر تعداد افرادی که بر اثر ناراحتی­های تنفسی، قلبی و ریوی، جان خود را از دست می­دهند، افزوده می­شود. شهر مشهد از جمله کلان شهر­های ایران است که مانند سایر کلان شهرها مبتلا به شرایط و مسائل خاص خود می­باشد. این شهر به دلیل کثرت آلایند­ه­ها و منابع آلوده­کننده هوا در ردیف هفتم شهر­های آلوده کشور قرار دارد. هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات حذف یارانه سوخت­های فسیلی بر تقاضای سوخت، رفاه و آلودگی هوا در مشهد می­باشد.  روش بررسی: با استفاده از جدول داده- ستانده استان خراسان رضوی، اهداف مطالعه در قالب مدل تعادل عمومی قابل محاسبه مورد بررسی قرار گرفته است و در چهار سناریوی حذف یکباره، در مدت ۳ و ۵ سال و در ۱۱ نرخ مالیاتی نتایج مورد ارزیابی قرارگرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده حاکی از آن است­که با حذف یارانه سوخت­های فسیلی، تقاضای واسطه­ای و مصرفی سوخت­های فسیلی کاهش می­یابد. حذف یکباره یارانه سوخت، تقاضای داخلی گاز را ۳/۱۹۷ درصد و تقاضای داخلی فرآورده­های نفتی را ۳/۱۵۷ درصد کاهش می­دهد. و میزان آلودگی­های ناشی از CO۲، SO۲، NOX، CO، CH و  SPMبه ترتیب حدود ۹/۱۶۹درصد، ۸/۱۵۱ درصد و ۹/۱۵۸ درصد، ۷/۱۶۹ درصد، ۴/۲۰۵ درصد و ۱۵۴ درصد کاهش می­یابد. نتیجه گیری در همه سناریو­ها با لحاظ اثر مثبت کاهش آلودگی، تغییرات رفاه مثبت بوده است. ولی بالاترین نرخ رشد رفاه با درنظرگرفتن اثرات زیست­محیطی،  نرخ حذف ۱۵ درصد می­باشد.  

کلیدواژه ها:

یارانه سوخت ، آلودگی هوا ، مدل تعادل عمومی قابل محاسبه ، مشهد