ارزیابی پایداری ژئومورفولوژی شهری جهت برنامه ریزی و مدیریت توسعه شهر (مطالعه موردی: یزد)

چکیده زمینه و هدف: عوارض و پدیده های طبیعی در مکان گزینی، رشد و توسعه فیزیکی شهرها اثر قاطعی دارند. پدیده های طبیعی گاه به عنوان عوامل مثبت و گاه به عنوان عوامل منفی و بازدارنده عمل می کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت ویژگی های ژئومورفولوژیکی و تعیین پایداری ژئومورفولوژی شهر یزد با استفاده از مدل تحلیل پوشش داده ها است. روش بررسی: برای نیل به این اهداف، ابتدا شاخص های ژئومورفولوژیک موثر بر رشد شهر یزد در طی ۳۰ سال (۹۲-۱۳۶۳) که شامل ارتفاع، شیب، جهت، زمین شناسی، مورفولوژی و واحد اراضی است شناسایی و سپس با استفاده پرسش نامه اهمیت آن ها در توسعه شهر مشخص گردید. در تطبیق بامطالعه حاضر، مدل تحلیل پوششی دادها طرح گردیده و کارایی واحدها با استفاده از نرم افزار GAMS محاسبه و واحدهای کارا شناخته شد. جهت تعیین کاراترین واحد از مدل اندرسون- پترسون بهره گرفته شد. یافته ها: بر طبق مدل تحلیل پوششی دادها در طی سال های موردمطالعه (۹۲-۱۳۶۳)، حدود ۱۶% توسعه شهر یزد کاملا کارا است. به عبارتی سال های ۱۳۶۴، ۱۳۶۵، ۱۳۸۴، ۱۳۸۸ و ۱۳۹۲ همواره کارایی صد در صد داشته اند و موقعیت شهر یزد در سال ۱۳۶۵ بر اساس شاخص های ژئومورفولوژی به عنوان پایدارترین واحد شناخته شد و با توسعه غالب شهر یزد به سمت جنوب غربی، میزان کارایی کاهش می یابد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق بیان گر آن است که شاخص های شیب، رسوبات دشت دامنه ای و فضاهای مناطق شهری بیش ترین اهمیت را در توسعه شهر یزد دارا می باشند

کلیدواژه ها:

ارزیابی پایداری ، توسعه شهر ، ژئومورفولوژی ، تحلیل پوششی داده ها ، یزد