کاربرد منطق فازی جهت برآورد تبخیر - تعرق پتانسیل شهرستان گناباد

زمینه و هدف: تبخیر- تعرق پتانسیل یکی از اجزای اصلی چرخه ی هیدرولوژیکی است که تعیین صحیح آن در مطالعات بیلان آبی، طراحی سیستم های آبیاری و برنامه ریزی و مدیریت منابع آب برای دست یابی به توسعه ی پایدار نقش به سزایی دارد. تبخیر و تعرق به علت نیاز به عوامل اقلیمی مختلف و اثر متقابل این عوامل بر یکدیگر یک پدیده ی غیرخطی و پیچیده است. یکی از مراحل پیچیده در مدل سازی سیستم های غیرخطی، پیش پردازش پارامتر های ورودی جهت انتخاب ترکیبی مناسب از آن‎هاست. پیش پردازش داده ها سبب کاهش مراحل سعی و خطا و شناخت مهم­ترین پارامترهای موثر بر پدیده ی مورد نظر جهت مدل سازی با استفاده از روش های هوش مند می­گردد. این پژوهش با هدف استفاده از توان مندی های سیستم استنتاج فازی برای برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از داده های هواشناسی طی دوره ۲۰ ساله (۱۳۷۲-۱۳۹۲) در شهر گناباد صورت گرفت. روش بررسی: براین اساس پس از بررسی مدل موجود و بررسی ترکیب­های مختلف داده های هواشناسی، مدل نهایی برای برآورد تبخیر و تعرق ارایه شد. در این تحقیق در مجموع با داشتن ۲۰ متغیر برای ورودی مدل و یک متغیر برای خروجی مدل (تبخیر و تعرق)، ۵۰ قانون در سیستم استنتاج ممدانی تعریف شد. مقادیر تبخیر و تعرق پتانسیل حاصل از مدل فازی با مدل پنمن – فائو- مونتیث مورد مقایسه قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: کارایی مدل فازی ارایه شده با استفاده از آماره های ریشه میانگین مربعات خطا، خطای انحراف میانگین، ضریب تعیین و معیار جاکوویدز (t) و معیار صباغ و همکاران  (R۲ /t) مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه نتایج مدل فازی  با مدل پنمن – فائو- مونتیث مقایسه گردید. بیش ‎ترین تبخیر و تعرق در ماه ژوئیه اتفاق افتاده است. نتایج حاکی از همبستگی بالا بین این دو مدل فازی ارایه شده و روش پنمن – فائو- مونتیث است.

کلیدواژه ها:

تبخیر تعرق پتانسیل ، سیستم استنتاج فازی ، روش پنمن – فائو- مونتیث ، گناباد