تاثیر کاربرد میکوریزا، ورمی کمپوست و کود فسفات زیستی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی رازیانه

به منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.)، شامل میزان اسانس و میزان آنتول، فنکون و لیمونن در اسانس، آزمایشی به صورت فاکتوریل سه فاکتوره با استفاده از عوامل تلقیح میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (۰، ۳۰ و ۶۰ کیلوگرم در هکتار) و ورمی کمپوست (۰، ۵ و ۱۰ تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار در دو سال زراعی ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ در ایستگاه تحقیقات همند آبسرد در دماوند (وابسته به موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) به اجرا درآمد. همچنین یک کرت به عنوان شاهد برای مقایسه با کرتهای کودهای زیستی در هر تکرار قرار داده شد که فقط کودهای شیمیایی (NPK به میزان ۹۰، ۶۰ و ۹۰ کیلوگرم در هکتار) در آن بکار برده شد. مقایسه میانگینها توسط آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین میزان اسانس در دانه (۸۸/۳%) و میزان آنتول در اسانس (۴۲/۶۸%) و کمترین میزان فنکون (۶۸/۱۱%) و لیمونن (۴۴/۱۰%) در اسانس در تلقیح با میکوریزا حاصل شد. کود فسفات زیستی نیز دارای تاثیر معنی داری بر روی میزان فنکون در اسانس نبود، ولی اثر معنی داری بر روی میزان اسانس در دانه و میزان آنتول و لیمونن در اسانس داشت. به طوری که بیشترین میزان اسانس در دانه (۸۶/۳%) و میزان آنتول در اسانس (۹۰/۶۷%) با مصرف ۶۰ کیلوگرم کود فسفات زیستی و نیز کمترین میزان لیمونن در اسانس (۵۹/۱۰%) با مصرف ۳۰ کیلوگرم از آن بدست آمد. همچنین بیشترین میزان اسانس در دانه (۰۳/۴%) و میزان آنتول در اسانس (۴۷/۷۱%) و کمترین میزان فنکون (۴۵/۱۰%) و لیمونن (۵۸/۹%) در اسانس با مصرف ۱۰ تن ورمی کمپوست حاصل شد. مقایسه شاهد با تیمارهای کودهای زیستی نیز معنی دار شد. به طوری که از نظر میزان اسانس در دانه و میزان آنتول، فنکون و لیمونن در اسانس، دو تیمار کود زیستی حاوی تلقیح با میکوریزا، مصرف ۳۰ کیلوگرم کود فسفات زیستی و ۱۰ تن ورمی کمپوست و تلقیح با میکوریزا، مصرف ۶۰ کیلوگرم کود فسفات زیستی و ۱۰ تن ورمی کمپوست دارای ترکیب بهتری نسبت به تیمار شاهد بودند.

کلیدواژه ها:

رازیانه ، میکوریزا ، کود فسفات زیستی ، ورمی کمپوست ، اسانس ، آنتول ، فنکون ، لیمونن