بررسی تنوع ژنتیکی ژرم‎ پلاسم گندم نان (Triticum aestivum) بر اساس جابجایی‎ های گندم-چاودار (۱AL.۱RS و ۱BL.۱RS) با استفاده از نشانگرهای اختصاصی

     بازوی کروموزومی ۱RS چاودار (Secale cereale) یکی از موفق‎ترین منابع بیگانه انتقال‎یافته در گندم نان است که اثرات اصلاحی قابل توجهی در گندم داشته است. شناسایی جابجایی‎های ۱AL.۱RS و ۱BL.۱RS در ژرم‎پلاسم گندم در برنامه‎های اصلاحی اهمیت زیادی داشته است. جهت بررسی توزیع بازوی ۱RS در ۹۵۶ ژنوتیپ گندم نان از سه آغازگر اختصاصی استفاده شد. آغازگر O-SEC با تکثیر نوارهای ۱۵۳۰ و ۷۱۰ جفت باز در ۶۸/۶ درصد از ژنوتیپ‎ها جابجایی ۱BL را شناسایی نمود و نوار ۹۰۰ و ۱۵۳۰ جفت باز را در دو ژنوتیپ تولید کرد که  بیانگر حضور جابجایی از نوع ۱AL است. آغازگر PAW۱۶۱ در ۸۶/۲۱ درصد از ژنوتیپ‎ها نوار ۳۶۶ و در ۸۵/۱۴ درصد نوار ۷۵۰ جفت‎باز را تکثیر کرد و آغازگر RyeR۳/F۳ نیز در ۲۹/۱۱ درصد از ژنوتیپ‎ها نوار ۱۴۵۱ جفت‎باز را تکثیر نمود . این آغازگرها نوارهای ۱۲۰۰، ۱۵۰۰، ۸۰۰ و ۴۰۰ جفت‎باز را در این جمعیت تولید کردند که در منابع گزارش نشده است. گونه آگروپیرون اینترمدیوم نیز با آغازگر PAW۱۶۱، نوارهای ۳۶۶، ۷۵۰ و ۱۲۰۰ جفت‎باز را تکثیر نمود، احتمالا این گونه نیز حامل قطعاتی از ۱RS بوده که به گندم انتقال یافته است. به طور کلی این سه آغازگر، ژنوتیپ­ های مورد بررسی را به دو گروه تقسیم نمودند؛ ۶۸۶ ژنوتیپ هیچ نواری تولید نکردند و ۲۷۰ ژنوتیپ حداقل یک نوار را تکثیر نمودند و در تجزیه خوشه‎ای این ۲۷۰ ژنوتیپ دامنه  دامنه تغییرات فاصله  از ۱۰ تا ۲۵  را نشان دادند و  در فاصله ژنتیکی ۱۵ به پنج  گروه تفسیم شدند. به طور کلی با توجه به ارتباط این نشانگرها با تحمل به انواع تنش ­ها از نتایج این پژوهش می­ توان در برنامه­ های به ­نژادی برای تولید ارقام گندم مقاوم به تنش­ های زیستی و غیرزیستی و همچنین با عملکرد بالا استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

Specific Primer ، Wheat ، Translocation ، ۱RS arm ، Agropyron intermedium ، آغازگر اختصاصی ، گندم ، جابجایی ، بازوی ۱RS ، آگروپیرون اینترمدیوم