ارزیابی و پهنه بندی خطر فرسایش خاک با استفاده از معادله جهانی تلفات خاک اصلاح شده، سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در حوزه آبخیز ناورود (استان گیلان)

فرسایش آبی خاک مهمترین معضل در تخریب اراضی جهان بوده و به منزله تهدیدی جدی برای بقای بشر شناخته شده است. بنابراین ارزیابی خطرات فرسایش خاک امری مهم و ضروری برای توسعه روش های ممانعت از فرسایش به منظور مدیریت پایدار اراضی و منابع آبی است. در تحقیق حاضر خطرفرسایش خاک در قالب مدل RUSLE با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) در حوضه آبخیز ناورود، به وسیله تعیین پارامترهای شش گانه مدل ارزیابی گردید. جهت محاسبه فاکتور فرسایندگی، شاخص فرسایندگی با استفاده از اطلاعات ایستگاه های باران سنج ثبات، محاسبه و سپس با بررسی روابط رگرسیونی بین این شاخص و دیگر شاخص ها و پارامترهای بارندگی از بهترین رابطه به دست آمده جهت تعیین فرسایندگی دیگر نقاط استفاده شد. جهت تخمین مقادیر فرسایش پذیری، پس از نمونه برداری از خاک و تعیین بافت آن، فاکتور فرسایش پذیری در هر واحد نقشه با استفاده از رابطه مناسب برآورد و در نهایت در تهیه نقشه نهایی اثر رخنمون سنگی اصلاح گردید. تخمین فاکتور پوشش گیاهی با استفاده از تصویر ماهواره لندست و با محاسبه نمایه گیاهی NDVI انجام گردید. همچنین با استفاده از مدل رقومی ارتفاع (DEM) شیب و سطح ویژه حوضه محاسبه، سپس با استفاده از رابطه مناسب، فاکتور طول و درجه شیب محاسبه گردید. به علت عدم انجام عملیات حفاظتی در سطح حوضه، فاکتور عملیات حفاظتی برابر یک در نظر گرفته شد. در نهایت ترکیب نهایی پارامترهای ذکر شده توسط نرم افزار GIS انجام گردید و نقشه خطر فرسایش خاک حوضه به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که مقادیر خطر فرسایش در سطح حوضه بر حسب تن در هکتار در سال از صفر تا بیش از ۸۰۰ تن در هکتار در سال متغیر است. مطابق نقشه تهیه شده، بیشترین وسعت حوضه شامل مناطق با خطر فرسایش کم است و مناطق با خطر فرسایش زیاد عمدتا در نواحی جنوب غرب حوضه یعنی بخش با پوشش مرتعی و نیز بخش کوچکی در بخش میانی شمال حوضه واقع هستند.