اثر تنش کادمیوم بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک گیاهچه های برنج

کادمیوم یک آلاینده مهم از فلزات سنگین است که برای گیاهان و حیوانات بسیار سمی است. برنج یکی از انواع پر مصرف غلات در جهان است که به­طور گسترده در رژیم غذایی مردم وجود دارد. به­ منظور بررسی میزان تحمل ژنوتیپ های برنج به فلز کادمیوم، ۴۰ ژنوتیپ برنج در شرایط هیدروپونیک در مرحله گیاهچه ای از نظر تحمل به میزان کادمیوم در سطوح مختلف تنشی (شاهد، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میکرومولار کادمیوم) و در یک آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که بین ژنوتیپ ها و سطوح تنش از نظر صفات ارزیابی شده تفاوت معنی داری وجود دارد. از لحاظ جذب کادمیوم ژنوتیپ های میر طارم، سنگ طارم، F۱۲L۴۹-۳، ۲۲۹R و KOSHIHIKARI دارای کمترین مقدار جذب کادمیوم بودند. در تجزیه به مولفه های اصلی بر مبنای صفات ارزیابی شده به تنش به ترتیب ۷۰/۱۶۰، ۷۰/۳۵۱، ۷۲/۶۴۱ و ۶۶/۳۰۵ درصد از تغییرات در سطوح شاهد، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میکرومولار کادمیوم توسط مولفه های اول و دوم قابل توجیه بود. تجزیه خوشه ای نیز بر اساس صفات مورد مطالعه در سطوح شاهد، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میکرومولار کادمیوم، ژنوتیپ های مورد بررسی را به­ترتیب در دو، پنج، سه و دو خوشه گروه بندی نمود. در مجموع، بر طبق نمودار تحلیل بای پلات و تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های سنگ طارم، میر طارم، F۱۲L۴۹-۳، ۲۲۹R و KOSHIHIKARI به­عنوان ارقام متحمل به کادمیوم و ژنوتیپ های M۳۰، ARIAS HALUS و Kinan Dang Patong به­ عنوان ارقام حساس و دارای جذب بالای کادمیوم تعیین شدند. از نسلهای حاصل از تلاقی ارقام متحمل و حساس میتوان به­منظور تولید جمعیتهای در حال تفرق برای مطالعات ژنتیکی و مولکولی استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

Biplot ، Cadmium ، Cluster analysis ، Principal components ، Rice ، بای پلات ، برنج ، تجزیه کلاستر ، کادمیوم ، مولفه های اصلی